Miasto nale¿y do najstarszych rycerskich grodów Ziemi Lubuskiej; w dokumentach wzmiankowane w latach 1302 i 1315 (di stat - miasto). Pierwotnie nale¿a³o do Wielkopolski (Sêdzia poznañski Gniewomir pisa³ siê ze ¦wiebodzina). Nastêpnie na prze³omie XIII i XIV wieku przesz³o w posiadanie g³ogowskiej linii Piastów ¦l±skich. Po³o¿ony na skrzy¿owaniu trzech wa¿nych szlaków handlowych, ¦wiebodzin szybko sta³ siê miastem o du¿ym znaczeniu obronnym, handlowym i gospodarczym. By³o to powodem licznych zabiegów o¶ciennych pañstw o zagarniêcie miasta tworz±cego wraz z okolic± ¦l±sk± enklawê. Dorobek mieszczan pada³ ³upem wojsk czeskich, wêgierskich, brandenburskich, szwedzkich i pruskich. Nie oszczêdza³y miasta tak¿e liczne w wiekach ¶rednich epidemie "Czarnej ¦mierci", zarazy i po¿ary, w tym trzy wielkie w latach 1522, 1541, 1640, które ca³kowicie spustoszy³y osadê. Mimo to, dziêki dziêki pracowito¶ci mieszczan, licznym ulgom i przywilejom w³adców, misto szybko siê odradza³o. Do naj¶wietniejszego w dziejach ¦wiebodzina nale¿y okres rz±dów Zygmunta Starego (1498-1506). ¦wiebodziñscy kupcy i rzemie¶lnicy utrzymywali o¿ywione kontakty z Polsk±, posiadali swoje domy handlowe w Gnie¼nie i Gdañsku. Miasto s³ynê³o z wyrobu sukna, które poza Polsk± wywo¿ono do krajów Europy zachodniej, a nawet do Ameryki. Bohater sienkiewiczowskiego "Ogniem i mieczem" tak¿e "...ubrany by³ dostatnio, w szar± opiêt± kurtê ze ¶wiebodziñskiego sukna...". Szeroko znane by³o równie¿ ¶wiebodziñskie piwo, którym raczy³o sie nie tylko miejscowe bractwo cechowe.
Negatywnie na rozwoju miasta zaci±¿y³o zagarniêcie go w 1686r. przez Brandenburczyków, a nastêpnie w 1742r. przez Prusy, a trudno¶ci pog³êbi³y wojny trzydziestoletnia i siedmioletnia. Zubo¿eni tkacze emigruj± w latach 1820 - 1830 do ³ódzkiego okrêgu przemys³owego. Ponownie miasto aktywizuje siê po wybudowaniu linii kolejowej oraz powstaniu kapitalistycznych zak³adów przemys³owych. Przed drug± wojn± ¶wiatow± czynne by³y fabryki sukna, nowoczesny browar, kilka tartaków, m³yny, p³atkarnia, stolarnie, cegielnie, fabryki maszyn i du¿a elektrownia. Po drugiej wojnie ¶wiatowej powsta³o wiele nowych zak³adów przemys³owych: fabryki mebli, zak³ady termotechniczne, konfekcyjno-odzie¿owe, spo¿ywcze, przemys³ drzewny. By³y one motorem zmian w ¿yciu miasta i jego mieszkañców, dziêki nim rozwinê³o siê budownictwo mieszkaniowe i towarzysz±ce (Os. Widok I, II, III £u¿yckie, ¯aków, Kopernika i Os. S³oneczne).
Do ciekawszych obiektów zabytkowej architektury ¦wiebodzina nale¿±:
Ratusz renesansowy wybudowany w XIV wieku; wielokrotne gruntowne przebudowy, szczególnie po po¿arze w roku 1541, nada³y budowli dzisiejszy wygl±d. Z pierwotnej zabudowy zachowa³y siê w ca³o¶ci piwnice ze sklepieniami krzy¿owo-¿ebrowymi i beczkowymi. Mie¶ci siê tu stylowa kawiarnia "Gotycka". Zachowa³y siê równie¿ na parterze sklepienia kryszta³owe i siatkowe z lunetami w pomieszczeniach Muzeum Regionalnego. Na piêtrze znajduje siê znakomicie przebudowany przez miejscowych rzemie¶lników Urz±d Stanu Cywilnego. Od strony zachodniej ratusz posiada³ dwie wie¿e po³±czone poni¿ej szczytów "najwy¿szym na ¦l±sku mostem". Jedn± z wie¿ rozebrano w XiX wieku, druga po remoncie otrzyma³a formê neogotyck±. Do rzadko¶ci nale¿y potrójny siod³owy dach.
Gotycka fara - piêcionawowy ko¶ció³ parafialny wybudowany w koñcu XV wieku na miejscu starszych ¶wi±tyñ. Do pierwotnie trzynawowego ko¶cio³a dobudowano po po¿arze w 1541r. czwart± nawê z drugiej za¶ strony - rz±d kaplic, pokrywaj±c je osobnymi dachami. Nawy posiadaj± sklepienia siatkowe, gwia¼dziste i kryszta³owe. Wystrój wnêtrza jest barokowy z wyj±tkiem XV-wiecznego tryptyku i pó¼nogotyckiej pasji na belce têczowej. Wykonanie o³tarza przypisuje siê uczniom ze szko³y Wita Stwosza.
Basteja i fragment murów przy ul.G³ogowskiej. Jest to najlepiej zachowany fragment dawnych obwarowñ miasta, które habsburscy w³adcy ¶l±ska zamierzali przekszta³ciæ w twierdzê.
Kamieniczka podcieniowa jedyna w mie¶cie pozosta³o¶æ po podcieniowej zabudowie placu ratuszowego. Jeszcze w pierwszych latach XX wieku wszystkie budynki pó³nocnej strony rynku posiada³y podcienia. Kamieniczka ma ponad 350-letni± metrykê, a odrestaurowano j± w roku 1937.
Pó¼nogotycka szko³a parafialna z 1604 roku opieraj±ca siê pó³nocn± ¶cian± o XIV-wieczny mur obronny zbudowany z g³azów narzutowych. W sieni budynku zachowa³y siê sklepienia siatkowe, w bocznych pomieszczeniach sklepienia ³ukowe, a na dwuspadowym dachu znane w pó¼nym baroku okienka zwane lukarnami.
Dawny zamek w pó³nocno-wschodnim krañcu starego miasta. Ju¿ w XIII wieku sta³ tu gród warowny, ale dzisiejsza budowla jest efektem wielokrotnych przeróbek. Po przy³±czeniu budynku poczty powsta³ w zamku szpital, a obecnie sanatorium rehabilitacyjne dla dzieci. Na prawej ¶cianie zamku pozosta³ herb komendantów.
Opracowanie pochodzi z wydanego w roku 1992 przez ¦wiebodziñski Dom Kultury folderu "¦wiebodzin - zaproszenie do zwiedzania" pod redakcj± Wies³awa Zdanowicza."
![[Schwiebus.pl - ¦wiebodzin na starych kartach pocztowych, stare pocztówki, widokówki, kartki pocztowe]](http://www.schwiebus.pl/schwiebus_pl.png)
