Tortury dla turystĂłw

HiszpaĂąski osioÂł, koÂłyska, ÂłoÂże, fotel kojarzÂą siĂŞ raczej dobrze. Zmienimy zdanie, gdy zobaczymy je we wÂłaÂśnie otwartym muzeum tortur w Zielonej GĂłrze.

Pieniek kata w muzeum tortur. Fot. Marcin Olejniczak

Kat musiaÂł byĂŚ skuteczny. Za pierwszym razem gÂłowĂŞ Âścinali tylko profesjonaliÂści. JeÂżeli jakiÂś kat nie zrobiÂł tego w siedmiu prĂłbach, traciÂł posadĂŞ. Zanim doszÂło do egzekucji, oskarÂżonego poddawano torturom.

Jak torturowano kilka wieków temu, widzimy w piwnicach zielonogórskiego muzeum przy al. Niepodleg³oœci. Mamy tu maski haniebne, ¿elazn¹ dziewicê, fotel czarownic naszpikowany kolcami. To g³ówne atrakcje Muzeum Dawnych Tortur. Wprawdzie w Polsce istniej¹ ju¿ podobne ekspozycje, m.in. w warszawskim Barbakanie czy w Krakowie, zielonogórska jednak jest najwiêksza i jako jedyna ma w nazwie "muzeum".

Dwa lata trwa³ remont i adaptacja piwnic, które przez pó³ wieku by³y zawilgocon¹ rupieciarni¹. Wydano 800 tys. z³. - Teraz bêd¹ tu wali³y t³umy - twierdzi Andrzej Zalopany, metaloplastyk z Ko¿uchowa, twórca ok. 30 eksponatów. Na co dzieù zajmuje siê te¿ wykuwaniem zbroi, tarcz i mieczy rycerskich. Wymyœli³ te¿ pami¹tkê z muzeum: katowski topór wbity w pieniek na drewnianej podstawce. Jak t³umaczy Zalopany, najwiêksz¹ trudnoœci¹ by³o znalezienie dokumentacji, wed³ug której mo¿na by³o zrekonstruowaÌ narzêdzia. - S¹ tylko dwie ksi¹¿ki na ten temat. Stara³em siê jednak jak najdok³adniej odtworzyÌ ich kszta³t, a nawet wagê. Wszystko jest kute i wypalane rêcznie - mówi. - Robi³em je pojedynczo, ale dopiero teraz, gdy s¹ po³¹czone w logiczn¹ ca³oœÌ, robi¹ wra¿enie.

W piwnicach panuje pó³mrok. Dodano ³uki w przejœciach, chodniki wy³o¿ono ceg³¹, odkuto tynk. Na œcianach wisz¹ grafiki Roberta Jurgi ze scenami z procesów i egzekucji. W innym miejscu manekiny odgrywaj¹ s¹d nad czarownic¹. Andrzej Toczewski, dyrektor Muzeum Ziemi Lubuskiej, opowiada, ¿e najtrudniej by³o znaleŸÌ kogoœ, kto by wypcha³ szczury. Ale uda³o siê. Co jakiœ czas mo¿na te¿ z g³oœników us³yszeÌ krzyki skazanych.

Sol¹ ekspozycji s¹ oryginalne eksponaty, m.in. ksiêga protoko³ów z procesów czarownic w Zielonej Górze, kuna na szyjê i ³aùcuch z dawnego prêgierza, kajdany i 12-kilogramowe kamienie z piaskowca nak³adane na szyje oszustom i k³ótliwym przekupkom. - Chocia¿by dla naszych kamieni haùbi¹cych warto by³o zrobiÌ to muzeum. Nawet Muzeum Tortur w Wiedniu chcia³o je wypo¿yczyÌ - chwali Toczewski.

Muzeum wedle autorów ma przyci¹gn¹Ì turystów z Niemiec. - Robimy kampaniê promocyjn¹ za Odr¹. Niemcy maj¹ swoje muzea tortur m. in. w Brandenburgu, ale myœlê, ¿e nasze te¿ ich zaciekawi - t³umaczy dyrektor.

Obok muzeum tortur w piwnicach wkrótce powstanie te¿ muzeum wina, które zajmie 300 m kw. W przysz³oœci dobudowane zostanie nowa czêœÌ muzeum z ty³u obecnego budynku. Wed³ug planów dyrektora znajdzie siê tam miejsce dla Muzeum Przesiedlonych i Osadnictwa, Muzeum Miasta i Regionu oraz ekspozycja Z³otego Grona, która teraz jest w magazynach.