Schwiebus.pl - ÂŚwiebodzin na starych kartach pocztowych - Die Ansichtskarten mit altem Schwiebus. Strona o ÂŚwiebodzinie z kart pocztowych sprzed dziesiÂątek lat. Historia miasta ÂŚwiebodzin i regionu. Katalog Kart Pocztowych C&Co.(tm) 2001-2012.

W roku 2005, tj., kiedy pisany jest ten artykuÂł, mija juÂż 144 lata od momentu wydania pierwszych kart pocztowych.

Wielu z nas uwaÂża, Âże funkcjĂŞ, jakÂą peÂłniÂły przez ten czas, z powodzeniem moÂżna dziÂś zastÂąpiĂŚ szybszymi i wygodniejszymi Âśrodkami masowego przekazu. ByĂŚ moÂże tak jest. Jednak pocztĂłwki, pomimo postĂŞpujÂącej utraty znaczenia, majÂą w swojej historii jeszcze jedno bardzo waÂżne zadanie do speÂłnienia. Jest to misja, ktĂłrÂą nieÂświadomie nadano jej juÂż na przeÂłomie XIX i XX wieku, i ktĂłra z caÂłÂą pewnoÂściÂą nie pozwoli o niej zapomnieĂŚ, przez co najmniej nastĂŞpne 150 lat. ÂŻeby jednak poznaĂŚ idee oraz zrozumieĂŚ przesÂłanie, ktĂłre towarzyszyÂło powstaniu zwykÂłej kartki pocztowej, warto poznaĂŚ historiĂŞ tego wynalazku od poczÂątku.

Pierwsze prĂłby wprowadzenia taniej korespondencji w postaci karty pocztowej byÂły prywatnÂą inicjatywÂą J.P.Carltona i miaÂły miejsce juÂż w 1861r. w Filadelfii. DoÂśĂŚ szybko patent na drukowanie kart pocztowych przeszedÂł w rĂŞce firmy drukarskiej „The Lipman Cards”, w ktĂłrej drukowane byÂły w Ăłwczesnej formie do roku 1873.
W Europie pomysÂłodawcÂą Postblattu (pocztowego listka) byÂł urodzony w 1831r. w miejscowoÂści Stolp (dzisiejszy SÂłupsk), oberpostmaister Heinrich von Stephan. Niestety jego nowatorski projekt przedstawiony 30XI1865r. na V-tej niemieckiej konferencji poczt w Karlsruhe nie spotkaÂł siĂŞ z wielkim entuzjazmem i choĂŚ pierwsze wnioski o wprowadzenie kart pocztowych do obiegu zÂłoÂżone zostaÂły w lipcu 1868 r. przez lipskie firmy wydawniczo-ksiĂŞgarskie „Friedlein” i „Pardubitz” - pierwsze kartki w Prusach ukazaÂły siĂŞ dopiero w latach 80-tych XIX w.

Pierwsze karty korespondencyjne w regularnym druku pojawiÂły siĂŞ na terenie monarchii austro-wĂŞgierskiej, za sprawÂą Emanuela Herrmana, profesora ekonomii w Akademii Wojskowej w Wiener-Neustadt, ktĂłry 26 stycznia 1869 r. w czasopiÂśmie "Neue Freie Presse", w memoriale „O nowym sposobie korespondowania pocztÂą”, wysunÂąÂł racje ÂświadczÂące o wielu pozytywnych stronach jej wprowadzenia. WskazywaÂł m.in. na oszczĂŞdnoÂśĂŚ czasu, papieru i pieniĂŞdzy. Przekonany tymi argumentami, dyrektor poczty cesarstwa M.de Marly nakazaÂł 1 paÂździernika 1869 r. wypuÂściĂŚ pierwsze blankiety pocztowe. PoczÂątkowo podchodzono nieufnie do tej nowoÂści i umieszczano na nich nadruk informujÂący, Âże poczta nie odpowiada za treÂśĂŚ przekazywanych informacji.
Taka forma przekazu jednak coraz bardziej zyskiwaÂła na popularnoÂści, szerzÂąc siĂŞ na inne monarchie i kraje. „Odkryta” korespondencja pojawiaÂła siĂŞ coraz czĂŞÂściej, kolejno: w 1870r.: w Szwajcarii, Luksemburgu i Wielkiej Brytanii, w 1871r. - w Belgii, Holandii, Danii, Finlandii, Kanadzie; w 1872r. - we Francji, Rosji, Szwecji, Norwegii, Cejlonie, Chile; w 1873r. - w Hiszpanii, Serbii, Rumunii; w 1874r. - we WÂłoszech, w 1877r. - w Turcji i w 1878r.- w Stanach Zjednoczonych.

WkrĂłtce zaczĂŞto eksperymentowaĂŚ takÂże z jej odmianÂą tj. ilustrowanÂą kartkÂą pocztowÂą. PierwszÂą byÂła wydana tzw. „Kartka korespondencyjna Poczty PĂłÂłnocno-Niemieckiej”, na ktĂłrej to niemiecki ksiĂŞgarz August Schwartz nadrukowaÂł w naroÂżu strony adresowej artylerzystĂŞ i wysÂłaÂł jÂą z Orenburga 16 lipca 1870 r. Kolejny fakt pojawienia siĂŞ kartki z nadrukiem, zanotowano 1 paÂździernika tego samego roku w Londynie, a w listopadzie francuski ksiĂŞgarz Leon Besnardeau wydrukowaÂł juÂż na niej peÂłnÂą ilustracjĂŞ. Podobnie uczyniÂł Serb Peter Manojkovicz, ktĂłry 19 maja 1871r. w Wiedniu wydrukowaÂł na kartce swoje wyobraÂżenie latajÂącego smoka.

Prawdziwej rewolucji w kompozycji kartki pocztowej dokonaÂła firma Franza Roricha z Norymbergii. WydaÂła ona w 1872r. w Zurychu kartkĂŞ z widokiem miasta na stronie korespondencyjnej, stÂąd teÂż nazwa kartki funkcjonujÂąca do dziÂś - widokĂłwka. Pierwszym „widokĂłwkowym” miastem szwajcarskim byÂła Getynga. Wierzchnia strona pocztĂłwki (awers, recto) przeznaczona byÂła na adres, godÂło paĂąstwowe, znak opÂłaty i nazwĂŞ kartki, a na odwrotnej (rewers, verso) umieszczono fragment starego miasta. W tym samym - 1872 r. „korespondentka” pojawia siĂŞ rĂłwnieÂż w Cesarstwie Rosyjskim, a w Wielkiej Brytanii wydano karty reklamowe w postaci kartek pocztowych, na ktĂłrych prezentowano produkty i zachĂŞcano do ich zakupu.

W Niemczech pocztĂłwki zaczĂŞÂły wychodziĂŚ powszechnie w 1874r., a do miĂŞdzynarodowego obiegu zostaÂły dopuszczone decyzjÂą utworzonego w 1874r Powszechnego ZwiÂązku Pocztowego (Union Postale Universelle) z siedzibÂą w Bernie (Szwajcaria) 1 lipca 1875r.

W 1889r. wprowadzono kolejnÂą innowacjĂŞ w pocztĂłwkowym przemyÂśle - druk kolorowy. Obrazek na stronie korespondencyjnej doÂśĂŚ znacznie ograniczaÂł wielkoÂśĂŚ przekazywanego tekstu, po tym jak w 1895r. reforma pocztowa nakazywaÂła, aby na rewersie napisana byÂła treÂśĂŚ przekazu, a na awersie widniaÂł wyÂłÂącznie adres. ZÂłamanie tych zasad groziĂŚ mogÂło nawet zniszczeniem kartki przez pocztĂŞ. StÂąd wÂłaÂśnie na wielu widokĂłwkach obserwujemy tekst pisany tak poziomo jak i pionowo. Nadawcy wykorzystywali kaÂżdÂą dostĂŞpnÂą przestrzeĂą pomiĂŞdzy obrazkami. Standardy te obowiÂązywaÂły do 1905r., po nim dopiero ilustracje zaczĂŞÂły zajmowaĂŚ caÂłÂą stronĂŞ, a korespondencja znalazÂła swoje, juÂż staÂłe, miejsce tuÂż obok adresata.

Do wykonywania pocztĂłwek uÂżywano czasem niezwykÂłych materiaÂłĂłw: celuloidu, sklejonych warstw papieru, folii metalowej, forniru czy nawet wyprawionej skĂłry. Karty przerĂłÂżnych wielkoÂści zdobione byÂły piĂŞknymi ornamentami, tÂłoczeniami i zÂłoceniami, a przez pewien czas popularne byÂły karty "umajone" jedwabiem i brokatem.
Pierwsze ilustracje, ktĂłre siĂŞ pojawiÂły wykonywane byÂły do roku 1900 technikÂą litograficznÂą i drzeworytniczÂą jedno-, dwu- i wielobarwnÂą. Powodzeniem cieszyÂły siĂŞ rĂłwnieÂż druki barwione rĂŞcznie. Metody te jednak pochÂłaniaÂły wiele czasu i wymagaÂły ogromnej dokÂładnoÂści, co nie pozwalaÂło na szybkÂą i masowÂą produkcjĂŞ.
Kiedy dostĂŞpniejsza staÂła siĂŞ fotografia, wÂłaÂśnie jÂą zaczĂŞto stosowaĂŚ do produkcji pocztĂłwek, wypierajÂąc w ten sposĂłb te rysowane i malowane rĂŞcznie. Powielano je metodÂą fotograficznÂą i rĂŞcznie barwiono farbami anilinowymi lub teÂż drukowano fotolitografiĂŞ jedno-, dwu- i wielobarwnÂą. PĂłÂźniej przyszÂły kolejno: wklĂŞsÂłodruk, offset i fotoofset. PocztĂłwki moÂżna teÂż podzieliĂŚ na jedno- i wielo-obrazkowe.
W grudniu 1900 r odbyÂła siĂŞ pierwsza Wystawa Kart Pocztowych w Warszawie. W czasie jej trwania odbyÂł siĂŞ konkurs na brakujÂącÂą w jĂŞzyku powszechnym nazwĂŞ dla wystawianych eksponatĂłw. WpÂłynĂŞÂło ok. 300 propozycji, z ktĂłrych czÂłonkowie redakcji SÂłownika Polskiego - Jan KarÂłowicz, Ludwik KorotyĂąski, Adam Antoni KryĂąski, WÂładysÂław NiedÂźwiedzki i WacÂław Taczanowski - wybrali piĂŞĂŚ: listewka, liÂścik, otwarta, pisanka, pocztĂłwka. Na te gÂłosowali sami zwiedzajÂący wystawĂŞ, najwiĂŞkszym uznaniem obdarzajÂąc tĂŞ ostatniÂą, autorstwa Henryka Sienkiewicza, ktĂłry w konkursie uczestniczyÂł pod pseudonimem Maria z R. Wtedy takÂże zaczĂŞto stosowaĂŚ zamiennie nazwĂŞ „widokĂłwka”.

PocztĂłwka swĂłj „zÂłoty wiek” i najwiĂŞkszy rozkwit przeÂżyÂła w latach 90-tych XIX w. i to wÂłaÂśnie wtedy, na przeÂłomie wiekĂłw byÂła niemalÂże najwaÂżniejszym Âśrodkiem kontaktĂłw miĂŞdzyludzkich. To wtedy wysyÂłano najpiĂŞkniejsze litografie, ktĂłre niejednokrotnie byÂły istnymi miniaturowymi dzieÂłami sztuki uÂżytkowej. Nic w tym, wiĂŞc dziwnego, Âże wĂłwczas takÂże poczĂŞÂła rozwijaĂŚ siĂŞ moda zbierania tych najciekawszych. OgĂłlnie jednak kartki sÂłuÂżyĂŚ miaÂły do przesyÂłania konkretnych informacji, okazjonalnych ÂżyczeĂą czy pozdrowieĂą z podrĂłÂży. WysyÂłano je masowo do osĂłb bliskich, informujÂąc o tym, gdzie jesteÂśmy, jak minĂŞÂła podrĂłÂż lub, Âże po prostu o nich pamiĂŞtamy. Na widokĂłwkach utrwalano wszelkie przejawy Âżycia codziennego. One przybliÂżaÂły odlegÂłe krajobrazy, egzotyczne ludy, popularyzowaÂły osiÂągniĂŞcia pionierĂłw rĂłÂżnych dziedzin Âżycia, opowiadaÂły o okropnoÂściach i okrucieĂąstwie wojny, katastrof oraz klĂŞsk ÂżywioÂłowych, ale rĂłwnieÂż o zabawach, festynach, karnawaÂłowych korowodach. Bohaterami byli nie tylko nie tylko tacy dostojnicy jak krĂłlowie, cesarze, papieÂże, dyplomaci, wojskowi, gwiazdy rewii, opery, filmu, lecz i zwykli proÂści ludzie przy swoich typowych wydawaÂłoby siĂŞ maÂło interesujÂących zajĂŞciach.

Na ziemiach polskich pojawiÂły siĂŞ specyficzne, nieznane gdzie indziej rodzaje kart. Swoim motywem nawiÂązywaÂły do niespeÂłnionych aspiracji niepodlegÂłoÂściowych PolakĂłw. PocztĂłwki w innych krajach zaczĂŞto, wiĂŞc rĂłwnieÂż ozdabiaĂŚ motywami patriotycznymi i religijnymi, bogato ilustrowano alegoriami i znakami narodowymi. W czasie I wojny Âświatowej ku pokrzepieniu serc projektowano kartki wzbogacone rysunkami patriotyczno-ÂżoÂłnierskimi.

WaÂżnym elementem, o ktĂłrym naleÂżaÂłoby wspomnieĂŚ, a branym pod uwagĂŞ przy kolekcjonerskiej wycenie pocztĂłwki, sÂą niezwykle rzadko wystĂŞpujÂące bÂłĂŞdy drukarskie i pocztĂłwki prĂłbne. Podobnie jak w numizmatyce duÂżÂą wartoÂśĂŚ posiadajÂą monety z bÂłĂŞdami lub monety prĂłbne, w branÂży filokartystycznej takÂże zwraca siĂŞ na to uwagĂŞ.
Z reguÂły jednak nakÂładcy i producenci bardzo skrupulatnie sprawdzali czy nie ma bÂłĂŞdĂłw w opisach, a przy wykryciu takowych caÂły nakÂład byÂł wycofywany i niestety niszczony. DokÂładnie tak samo byÂło z pocztĂłwkami prĂłbnymi. Wykonywano np. zdjĂŞcia z numerami prĂłbnymi na rewersie, ale tylko z nielicznych wykonywano gotowe pocztĂłwki.
Stara pocztĂłwka, tak do niedawna pogardzana, budzi obecnie powszechne zainteresowanie i to nie tylko ze strony kolekcjonerĂłw. Rynek dawnej pocztĂłwki, przed kilkoma laty stanowiÂący dziaÂłalnoÂśĂŚ handlowÂą o wÂąskim zasiĂŞgu, dziÂś osiÂąga skalĂŞ europejskÂą, a nawet ÂświatowÂą poprzez organizowane w kraju i zagranicÂą aukcje. Licytacje na tych aukcjach dochodzÂą do znacznych sum, czĂŞsto wrĂŞcz szokujÂących i niewyobraÂżalnych. Kolekcjonerzy zawziĂŞcie walczÂą o rzadkie, jedyne w swoim rodzaju egzemplarze. WciÂąÂż przybywa zbieraczy, ktĂłrzy grupujÂą siĂŞ w specjalnych klubach, spotykajÂą na gieÂłdach i wymieniajÂą zbiorami.

Dzisiaj wydaje siĂŞ, Âże „piĂŞĂŚ minut” starej korespondentki przemija. Sztuka epistolarna, czyli tradycyjne pisanie listĂłw i kartek przechodzi juÂż do historii, a listonoszy wyrĂŞczajÂą coraz powszechniej internet z e-mailami, faksy, teleksy, telefony i najbardziej chyba popularne smsy.

ChoĂŚ kartka pocztowa utraciÂła doÂśĂŚ wiele w kategorii, w ktĂłrej zawsze funkcjonowaÂła, nadal jest nieocenionym ÂźrĂłdÂłem wiedzy dotyczÂącym historii miasta, dokumentem minionej epoki, odzwierciedleniem wydarzeĂą z rĂłÂżnych dziedzin Âżycia, ikonografiÂą architektury i czĂŞsto nieistniejÂących juÂż zabytkĂłw. To byĂŚ moÂże, dlatego, staje siĂŞ takÂże tematem prac naukowych, rozmaitych rozpraw kolekcjonerĂłw i esejĂłw.

Niestety wiele pocztĂłwek zginĂŞÂło bezpowrotnie, poniewaÂż funkcja, jakÂą peÂłniÂły skazywaÂła je z gĂłry na zagÂładĂŞ - po przeczytaniu najczĂŞÂściej zwyczajnie niszczono je lub wyrzucano. Dlatego dla filokartystykĂłw prawdziwÂą gratkÂą sÂą coraz czĂŞÂściej wydawane efektowne albumy przedstawiajÂące reprinty dawnych pocztĂłwek oraz licznie organizowane aukcje, wystawy i spotkania, na ktĂłrych moÂżna podziwiaĂŚ ich niewÂątpliwy urok.

Terminy na okreÂślenie pojĂŞcia karty pocztowej:
- w jĂŞzyku niemieckim - Postkarte - Karte
- w jĂŞzyku francuskim - Carte Postale
- w jĂŞzyku angielskim - Post Card
- w jĂŞzyku rosyjskim - pocztowaja kartoczka - odkrytoje pismo

Techniki wytwarzania kart pocztowych:
- litograficzna - lito- (gr. lĂthos ‘kamieĂą’). Litografia to technika, ktĂłrÂą zaczĂŞto stosowaĂŚ dopiero w dziewiĂŞtnastym wieku. Wykorzystano w niej specjalne wÂłaÂściwoÂści pewnego gatunku drobnoziarnistego wapienia Âłupkowego. Na starannie wygÂładzonej i wypolerowanej pÂłytce kamiennej wykonuje siĂŞ rysunek tÂłustÂą kredkÂą lub tuszem. NaleÂży przy tym uwaÂżaĂŚ, aby nie zatÂłuÂściĂŚ kamienia w Âżadnym innym miejscu. NastĂŞpnie poddaje siĂŞ pÂłytkĂŞ trawieniu roztworem kwasu i gumy arabskiej, co powoduje utrwalenie rysunku. Po takim przygotowaniu powierzchniĂŞ pÂłytki zwilÂża siĂŞ wodÂą (wilgotny kamieĂą nie przyjmuje farby), a nastĂŞpnie nanosi siĂŞ na niÂą farbĂŞ, ktĂłrÂą przyjmÂą tylko tÂłuste (zarysowane) fragmenty. Na pokrytej farbÂą kamiennej pÂłytce kÂładzie siĂŞ papier i za pomocÂą specjalnej prasy robi odbitki. StosujÂąc technikĂŞ litograficznÂą moÂżna uzyskaĂŚ rĂłÂżne efekty, zaleÂżnie od tego, czy rysunek na pÂłytce kamiennej wykona siĂŞ kredkÂą litograficznÂą czy tuszem, ktĂłrym moÂżna rysowaĂŚ uÂżywajÂąc pĂŞdzla lub piĂłrka;

- drzeworytnicza - drzeworyt to najstarsza technika graficzna, w ktĂłrej na wygÂładzonÂą powierzchniĂŞ drewnianego klocka nanosi siĂŞ rysunek, a potem wycina w odpowiedni sposĂłb za pomocÂą rĂłÂżnego rodzaju noÂży i dÂłutek. JeÂśli drzeworytnik chciaÂł otrzymaĂŚ czarny rysunek na biaÂłym tle, to musiaÂł wyciÂąĂŚ caÂłe tÂło, pozostawiajÂąc wypukÂłe linie rysunku. JeÂśli chciaÂł uzyskaĂŚ odwrotny efekt - biaÂły rysunek na czarnym tle, musiaÂł wyciÂąĂŚ linie rysunku i pozostawiĂŚ wypukÂłe tÂło. WypukÂłe czĂŞÂści klocka pokrywaÂł farbÂą drukarskÂą, przykrywaÂł papierem i odbijaÂł na prasie rĂŞcznej. JeÂśli nie maÂł prasy, mĂłgÂł wykonaĂŚ odbitkĂŞ, mocno pocierajÂąc poÂłoÂżony na klocku papier. Uzyskany efekt zaleÂżaÂł takÂże od rodzaju uÂżytego drewna. W miĂŞkkim drewnie, ciĂŞtym wzdÂłuÂż sÂłojĂłw, moÂżna byÂło wycinaĂŚ tylko doÂśĂŚ "grube" linie. Twarde drewno, ciĂŞte w poprzek sÂłojĂłw, pozwalaÂło na stosowanie drobnych i bardzo precyzyjnych linii.

Katarzyna Nieckarz
knieckarz@zgorzelec.info
Bibliografia:
1.Encyklopedia Fiatelistyki, Warszawa 1993
2.J. KotÂłowski, Dawne PocztĂłwki. Historia - ikonografia - kolekcjonerstwo, Warszawa 1998
3. J. ZielieĂąski, Historia karty pocztowej, Krosno 1999
4.[Katalog]. FILOKARTYSTA. 2 aukcja pocztĂłwek, Warszawa 2000
5.[Katalog]. PocztĂłwki opowiadajÂą historiĂŞ. Miasto PoznaĂą 1896-1918. 1998
6.[Katalog]. Idea NiepodlegÂłoÂściowa w PocztĂłwce, ÂŻyrardĂłw. 1988

Projekt formy korespondencyjnej w ktĂłrej nie trzeba byÂło uÂżywaĂŚ koperty pojawiÂł siĂŞ podczas konferencji pocztowej w Karlsruhe 30 listopada 1865 roku. Jego pomysÂłodawcÂą byÂł Heinrich von Stephan. W roku 1868 wpÂłynĂŞÂły pierwsze wnioski o wprowadzenie karty pocztowej do obiegu. Pierwszy z nich zÂłoÂżony zostaÂł w lipcu przez firmĂŞ wydawniczo-ksiĂŞgarskÂą "Friedlein", a kolejny przez Hermana Serbe wÂłaÂściciela firmy "Pardubitz" z Lipska. Pierwsze kartki korespondencyjne pojawiÂły siĂŞ w obiegu 1 paÂździernika 1869 roku na terenie Monarchii Austro-WĂŞgierskiej. Ich pomysÂłodawcÂą byÂł dr Emmanuel Herrmann z Akademii Handlowej w Grazu. W Âślady monarchii poszÂły wkrĂłtce Niemcy, Szwajcaria, Wielka Brytania, Rosja i wiele innych krajĂłw.

Pierwsza ilustrowana karta pocztowa wysÂłana zostaÂła 16 lipca 1870 roku przez ksiĂŞgarza Augusta Schwartza z Olenburga – byÂła to tzw. "Karta korespondencyjna Poczty PĂłÂłnocno-Niemieckiej". Natomiast pierwsza karta z widokiem miasta – nazwana wĂłwczas „widokĂłwkÂą” – zostaÂła wydana w 1872 roku w Zurichu przez firmĂŞ Franza Roricha z Norymbergii. Okres najwiĂŞkszego rozkwitu pocztĂłwki przypada na lata 90-te XIX wieku. Na przeÂłomie wieku staÂła siĂŞ waÂżnym Âśrodkiem komunikacji miĂŞdzyludzkiej. Z tego okresu pochodzÂą najciekawsze egzemplarze na ktĂłrych widoczne byÂły Âślady wszechobecnej wĂłwczas secesji. Z czasem swoje pocztĂłwki zaczĂŞli wydawaĂŚ wÂłaÂściciele wiosek i maÂłych miasteczek. W miarĂŞ zmieniania siĂŞ mody i upodobaĂą zmieniaÂł siĂŞ takÂże wyglÂąd pocztĂłwek.

Pierwsze kartki nie miaÂły Âżadnego obrazka, pojawiÂł siĂŞ on dopiero pĂłÂźniej. PoczÂątkowo wykonywane byÂły technikÂą litograficznÂą od formy jednobarwnej do wielobarwnej. Ten rodzaj techniki graficznej polegaÂł na tym, Âże na wypolerowanej powierzchni kamienia litograficznego wykonuje siĂŞ rysunek specjalnÂą kredkÂą litograficznÂą, tÂłustÂą farbÂą lub specjalnym tuszem. W nastĂŞpnej fazie zakwasza siĂŞ kamieĂą sÂłabym roztworem kwasu azotowego poÂłÂączonego z gumÂą arabskÂą i pokrywa siĂŞ farbÂą drukarskÂą. Przylega ona do miejsc zarysowanych nie zatrzymujÂąc siĂŞ na uodpornionej na niÂą kwasem powierzchni kamienia. Odbitki wykonywane sÂą na papierze tekturowym pod prasÂą. Pierwszy technikĂŞ litografii zastosowaÂł niemiecki grafik Senefelder w 1796 roku. W Polsce pierwszy zakÂład litograficzny zaÂłoÂżyÂł Jan SiestrzyĂąski w 1819 roku przy Instytucie GÂłuchoniemych w Warszawie.

Ta metoda wykonywania pocztĂłwek wykorzystywana byÂła do ok. 1900 roku. PĂłÂźniej w ich produkcji zaczĂŞto wykorzystywaĂŚ fotografiĂŞ od jedno-, do wielobarwnej. Kartki moÂżna podzieliĂŚ rĂłwnieÂż na jedno i wieloobrazkowe. Wprowadzona w 1895 roku reforma pocztowa ktĂłra obowiÂązywaÂła do 1904 roku nakazywaÂła na jednej stronie pocztĂłwki pisanie wyÂłÂącznie korespondencji natomiast na drugiej adresu osoby do ktĂłrej byÂła skierowana. Dopiero pĂłÂźniej zaczĂŞto je wydawaĂŚ z ilustracjÂą na caÂłej stronie, a po drugiej byÂło miejsce na adres i korespondencjĂŞ. PocztĂłwka byÂła poczÂątkowo formÂą pamiÂątki, lub teÂż informacji na przykÂład z podrĂłÂży. Obecnie pocztĂłwki oraz zdjĂŞcia z widokami sÂą dokumentem minionej epoki, mijajÂącego czasu. StanowiÂą bezcenne ÂźrĂłdÂło ikonograficzne dla badaczy dziejĂłw miasta, regionu. Na starych kartkach odczytujemy historiĂŞ, architekturĂŞ minionego wieku. SÂłuÂżyÂła ona do przesÂłania konkretnych informacji, pozdrowieĂą, wszelkiego rodzaju ÂżyczeĂą bĂŞdÂąc pamiÂątkÂą od adresata do osoby bliskiej.

Na kartach pocztowych utrwalono wszelkie przejawy Âżycia codziennego. PocztĂłwka przybliÂżaÂła odlegÂłe krajobrazy, egzotyczne ludy, popularyzowaÂła osiÂągniĂŞcia pionierĂłw rĂłÂżnych dziedzin Âżycia, opowiadaÂła o okropnoÂściach wojny, katastrofach, klĂŞskach ÂżywioÂłowych, ale rĂłwnieÂż o zabawach festynach, karnawaÂłowych korowodach i atrakcjach znanych kÂąpielisk. Jej bohaterami byli papieÂże i cesarze, wojskowi i dyplomaci, gwiazdy rewii i opery, pĂłÂźniej teÂż filmu. Momentem szczegĂłlnej nobilitacji starej pocztĂłwki okazaÂła siĂŞ zorganizowana przez instytut Kulturoznawstwa Uniwersytetu WrocÂławskiego w maju 1987 roku sesja naukowa ktĂłrej towarzyszyÂła wystawa w salach Muzeum Narodowego, gromadzÂąca pocztĂłwki obiektĂłw z kilkunastu paĂąstwowych i prywatnych kolekcji. W ostatnich latach siĂŞ takÂże efektowne albumy prezentujÂące utrwalone na kartach pocztowych, czĂŞsto juÂż nie istniejÂące, zabytki architektury. Organizuje siĂŞ liczne wystawy, spotkania i aukcje. ÂŚwiat dawnej pocztĂłwki okazuje siĂŞ niezmiennie fascynujÂący.

Historia jednego wynalazku,czyli jak to z pocztĂłwkÂą byÂło

Historia jednego wynalazku,
czyli jak to z pocztĂłwkÂą byÂło