Do 1945 roku obszar Brandenburgii Wschodniej naleÂżaÂł, pod wzglĂŞdem wyznawanej przez ludnoœÌ religii, do regionĂłw ewangelickich. Spis ludnoÂści przeprowadzony w 1939 roku wykazaÂł, Âże 87,9% mieszkaĂącĂłw zadeklarowaÂło przynaleÂżnoœÌ do koÂścioÂła ewangelickiego oraz koÂścio³ów niezaleÂżnych, a 9,6% do koÂścioÂła rzymsko-katolickiego. StrukturĂŞ oraz organizacjĂŞ koÂścioÂła katolickiego w Brandenburgii Wschodniej oparto na konkordacie z 14 czerwca 1929 roku i zwiÂązanej z nim bulli cyrkumskrypcyjnej „Pastoralis Officii Nostri" z 13 sierpnia 1930 roku. Zgodnie z treÂściÂą tych dokumentĂłw prawie caÂła Brandenburgia Wschodnia naleÂżaÂła do wrocÂławskiej prowincji koÂścielnej. W jej granicach znalazÂł siĂŞ rĂłwnieÂż ÂŚwiebodzin.

Przesuniêcie polskiej granicy zachodniej nad Odrê i Nysê spowodowa³o diametraln¹ zmianê stosunków wyznaniowych. Wierni oraz duchowni koœcio³a ewangelickiego w przewa¿aj¹cej czêœci uciekli lub zostali wygnani, skutkiem czego jego dzia³alnoœÌ niemal¿e nie istnia³a. Do Brandenburgii natomiast przyby³y rzesze Polaków, przewa¿nie katolików. Warto jednak zaznaczyÌ, ¿e czêœÌ z nich uwa¿a³a swój pobyt na nowym terytorium za stan przejœciowy.

Podobnego zdania byli przedstawiciele hierarchii koÂścioÂła rzymsko-katolickiego w Polsce, dla ktĂłrych sytuacja byÂła tylko „siedzeniem na walizkach". Tymczasem stan Ziem Zachodnich i Pó³nocnych, w tym Brandenburgii Wschodniej, bardzo szybko stabilizowaÂł siĂŞ. Z tego wzglĂŞdu KoÂśció³, musiaÂł przygotowaĂŚ siĂŞ do stworzenia nowej struktury organizacyjnej dla tych ziem.

Inwentarz koœcielny w przewa¿aj¹cej czêœci by³ ewangelicki. Jednak na proœby i wnioski w³adze przekazywa³y go osiedleùcom oraz ksiê¿om. Taka sytuacja, miêdzy innymi, prowadzi³a do zadra¿nieù w stosunkach z duchowieùstwem niemieckim. Stan budynków by³ fatalny. W diecezji gorzowskiej z 243 œwi¹tyù 88 wymaga³o remontów generalnych. Brakowa³o wielu rzeczy niezbêdnych w czynieniu kultu katolickiego: tabernakulów, konfesjona³ów, relikwii, obrazów, paramentów koœcielnych i wielu innych. Powa¿nym problemem by³ te¿ brak duchownych polskiego pochodzenia.

PowaÂżnym zadaniem byÂło nakÂłonienie dostojnikĂłw koÂścioÂła katolickiego w Niemczech do zrzeczenia siĂŞ jurysdykcji koÂścielnej nad obszarami Niemiec, ktĂłre na mocy ukÂładĂłw poczdamskich przekazano rzÂądowi polskiemu. Jak i przed wojnÂą, tak i po jej zakoĂączeniu kardynaÂłem Polski nadal byÂł August Hlond. W czasie wojny przebywaÂł we Francji, gdzie aresztowano go w 1944 roku oraz w Niemczech, skÂąd po oswobodzeniu udaÂł siĂŞ do Watykanu. 28 czerwca 1945 roku przedstawiÂł Sekretariatowi Stanu w Watykanie projekt powojennej organizacji koÂścioÂła katolickiego w Polsce, uwzglĂŞdniajÂący zaszÂłe zmiany terytorialne. 8 lipca watykaĂąska Kongregacja do Nadzwyczajnych Spraw KoÂścielnych przyznaÂła kardynaÂłowi peÂłnomocnictwo do zorganizowania tymczasowej administracji koÂścielnej na obszarach: wolnej praÂłatury pilskiej, diecezji gdaĂąskiej oraz na czĂŞÂściach terytoriĂłw archidiecezji wrocÂławskiej, diecezji berliĂąskiej i diecezji warmiĂąskiej, ktĂłre znalazÂły siĂŞ pod zarzÂądem wÂładz polskich.

Miesi¹c póŸniej kardyna³ powo³a³ 5 polskich administratorów apostolskich okreœlaj¹c obszary ich jurysdykcji. Wydane dokumenty by³y w zasadzie jednobrzmi¹ce. Oto fragmenty jednego z nich, który otrzyma³ ksi¹dz biskup Edmund Nowicki:

„Na mocy specjalnych uprawnieĂą udzielonych Nam przez StolicĂŞ ApostolskÂą (...) ustawiamy (...) KsiĂŞdza obszarĂłw, ktĂłre obecnie podlegajÂą RzÂądowi Rzeczypospolitej Polskiej: obszary praÂłatury „nullius" schneidemilskiej lub pilskiej: obszarĂłw tej czĂŞÂści archidiecezji wrocÂławskiej, ktĂłre graniczÂą ze Âśrodkowym biegiem rzeki Odry, a dziÂś nale¿¹ do wojewĂłdztwa poznaĂąskiego; obszarĂłw tej czĂŞÂści diecezji berliĂąskiej, ktĂłre le¿¹ tak po wschodniej i zachodniej stronie rzeki Odry, a ktĂłre podlegajÂą rzÂądowi Rzeczypospolitej Polskiej".

Oficjalna nazwa nowej diecezji brzmiaÂła Administracja Apostolska KamieĂąska, Lubuska i PraÂłatury Pilskiej. SiedzibÂą jej zostaÂł GorzĂłw. W granicach nowej diecezji znalazÂł siĂŞ ÂŚwiebodzin.

Polscy administratorzy objĂŞli swe urzĂŞdy 1 wrzeÂśnia. Tymczasem zostali oni nie uznani przez RadĂŞ MinistrĂłw, ktĂłra dodatkowo 12 wrzeÂśnia wypowiedziaÂła jednostronnie konkordat. Fakty te niewÂątpliwie wymierzone przeciw KoÂścioÂłowi, wywoÂłaÂły protest ze strony Episkopatu.

Do 1945 roku Œwiebodzin by³ miastem dwuwyznaniowym, miasto by³o w du¿ym stopniu wyludnione, nad pozosta³¹ grup¹ mieszkaùców oraz stale nap³ywaj¹cymi osadnikami duchow¹ opiekê sprawowa³ katolicki proboszcz parafii p. w. œw. Micha³a Archanio³a, ksi¹dz Muller z pochodzenia Niemiec. Taka sytuacja trwa³a do drugiej po³owy maja gdy do miasta przyby³ wraz z kolejnym transportem przesiedleùców ksi¹dz Piotr Janik, pochodz¹cy z Brze¿an, który zamieszka³ w plebani. Ksi¹dz Janik w³aœciwie od zaraz rozpocz¹³ sw¹ duchow¹ pos³ugê. Oto jak wspomina pierwsze miesi¹ce w mieœcie:

„caÂły maj i czerwiec siedzĂŞ spokojnie, bĂŞdÂąc jedynym ksiĂŞdzem polskim na przestrzeni ZbÂąszynek - SÂłubice (...) gdzie tylko mogĂŞ i dokÂąd tylko mogĂŞ jeÂżd¿ê, by zaspokoiĂŚ potrzeby duchowe PolakĂłw przybywajÂących coraz liczniej na Ziemie Odzyskane...".

PoczÂątkowo ksiĂŞÂża pomagali sobie w pracy, lecz 30 czerwca ksiÂądz Muller opuÂściÂł ÂŚwiebodzin. KsiÂądz Janik do sierpnia pracowaÂł w parafii sam. 6 lipca otrzymaÂł z Kurii we WrocÂławiu jurysdykcjĂŞ na ÂŚwiebodzin i najbliÂższÂą okolicĂŞ. PowstaÂła w ten sposĂłb parafia miejska.

Miesi¹ce letnie ksi¹dz Janik poœwiêci³ remontowi koœcio³a p. w. œw. Micha³a Archanio³a. Sw¹ opiek¹ otoczy³ równie¿ pozosta³e koœcio³y oraz klasztor pocysterski w Parady¿u. W sierpniu do parafii przyjecha³ ksi¹dz Artur Marynowski. W tym samym miesi¹cu za³o¿ono pierwsze w parafii stowarzyszenie religijne - ¯ywy Ró¿aniec. W krótkim czasie wst¹pi³o do niego oko³o tysi¹ca parafian.

ZbliÂżajÂący siĂŞ rok szkolny 1945/46 spowodowaÂł, Âże proboszcz nawiÂązaÂł kontaktu z Kuratorium OkrĂŞgu Szkolnego w Poznaniu i zostaÂł prefektem w ÂŚrodzie Wielkopolskiej. Jednak ze wzglĂŞdu na pracĂŞ w ÂŚwiebodzinie udzielono mu pÂłatnego urlopu oraz umoÂżliwiono prowadzenie lekcji religii w ÂświebodziĂąskich szkoÂłach.

Ostatni kwarta³ 1945 r. zaowocowa³ powstaniem wielu stowarzyszeù i organizacji religijnych. W dniu 16 paŸdziernika przyjecha³y z Poznania Siostry Pasterki, dziêki którym zaadaptowano jeden z budynków plebani na przedszkole. Otworzono je 1 listopada. By³o ono pierwszym w diecezji. W listopadzie powsta³y równie¿ Kó³ko Ministranckie, Sodalicje Mariaùskie M³odzie¿y Mêskiej oraz ¯eùskiej oraz pierwszy na Ziemi Lubuskiej chór p.w. œw. Cecylii.

Tymczasem 8 grudnia z parafii odszedÂł na samodzielnÂą placĂłwkĂŞ w Opalewie ks. Marynowski. Jednak na jego miejsce brakowaÂło zmiennika. KsiÂądz Janik aÂż do marca nastĂŞpnego roku samotnie sprawowaÂł opiekĂŞ nad 3 szkoÂłami, miastem oraz 21 wioskami w promieniu 21 km.

Pod koniec marca 1946 r. ÂŚwiebodzin przeÂżyÂł waÂżne wydarzenie religijne oraz polityczne. W zwiÂązku w pierwszÂą rocznicÂą „objĂŞcia" przez wÂładze polskie powiatu, do miasta przybyli ks. bp E. Nowicki, wojewoda poznaĂąski Feliks Widy-Wirski, sekretarz Komitetu WojewĂłdzkiego PPR Jan Izydorczyk. W trakcie obchodĂłw rocznicowych postawiono i poÂświĂŞcono krzyÂż na cmentarzu koÂścielnym. Podczas ÂświĂŞcenia biskupowi asystowaÂł wojewoda.

Dzia³alnoœÌ duszpasterska ks. Janika niew¹tpliwie by³a cz¹stk¹ procesów integracji spo³ecznej, repolonizacji, polonizacji oraz rekatolizmu by³ych niemieckich prowincji wschodnich. W tym bowiem ujêciu nale¿y rozpatrywaÌ poczynania Episkopatu Polski dla szybkiej organizacji ¿ycia religijnego oraz struktury koœcio³a rzymsko - katolickiego na Ziemiach Zachodnich i Pó³nocnych.