Nie kaÂżdy zwiedzajÂący muzeum wie, Âże oprĂłcz prezentacji wystaw i sprzedaÂży wydawnictw tego rodzaju placĂłwki gromadzÂą, opracowujÂą i udostĂŞpniajÂą bogatÂą dokumentacjĂŞ archiwalnÂą oraz umoÂżliwiajÂą korzystanie z wyspecjalizowanego ksiĂŞgozbioru podrĂŞcznego.

WÂłaÂściwy zasĂłb archiwalny trafia do archiwĂłw paĂąstwowych, ale znaczna czêœÌ „produkcji" rĂŞkopiÂśmiennej i drukowanej nie podlega tego rodzaju ochronie i wĂłwczas najlepiej, gdy znajdzie siĂŞ w muzeum. ÂŚwiebodziĂąskie muzeum od lat gromadzi spuÂściznĂŞ po znanych i mniej znanych mieszkaĂącach miasta i okolic. Obecnie jest tych kolekcji kilkaset, czêœÌ zebrana w czasie akcji w Âśrodowisku pionierĂłw osadnictwa, kombatantĂłw i nauczycieli, a czêœÌ przekazana przez spadkobiercĂłw. Jest wÂśrĂłd nich znaczna grupa materia³ów dotyczÂących przedwojennych mieszkaĂącĂłw regionu. Liczne sÂą rĂłwnieÂż dane na temat administracji lokalnej, organizacji spoÂłecznych i politycznych, stowarzyszeĂą, zakÂładĂłw przemysÂłowych i firm usÂługowych. Du¿¹ czêœÌ muzealnego zasobu archiwalnego stanowiÂą tzw. dokumenty Âżycia spoÂłecznego, od prasy lokalnej poprzez foldery i informatory aÂż po afisze reklamowe i ulotki wyborcze. Nasze muzeum dysponuje we fragmentach tzw. kronikÂą prasowÂą od roku 1945 po rok 1970 i prawie kompletem wycinkĂłw prasowych o regionie od 1970 roku po dzieĂą dzisiejszy. Istotnym fragmentem tych zbiorĂłw jest takÂże dokumentacja fotograficzna.

Zebrana w przeci¹gu kilkunastu lat biblioteka muzealna zawiera oryginalne wydawnictwa lub kopie piœmiennictwa trudno dostêpnego i raczej nie powiela zbiorów biblioteki miejskiej. Nastawiona jest ona g³ównie na publikacje regionalne oraz specjalistyczn¹ literaturê naukow¹, ogarniaj¹c¹ kr¹g zainteresowaù muzeum (historia, archeologia, biologia, historia sztuki, rzemios³o artystyczne, nauki pomocnicze historii). S¹ to zarówno wydawnictwa zwarte, jak i czasopisma. W naszym zasobie bibliotecznym znajduj¹ siê tak¿e rzadkie starodruki i druki XIX-wieczne, w wiêkszoœci dotycz¹ce miasta i regionu.

Zbiory archiwalne i ksiĂŞgozbiĂłr sÂłu¿¹ czĂŞsto osobom z zewnÂątrz, szukajÂącym konkretnych informacji, piszÂącym referaty, prace zaliczeniowe i seminaryjne oraz prace dyplomowe. Z satysfakcjÂą muszĂŞ stwierdziĂŚ, Âże z naszych zbiorĂłw, mimo trudnoÂści organizacyjnych, skorzystaÂło w ostatnich paru miesiÂącach kilkadziesiÂąt osĂłb, zawsze znajdujÂąc odpowiedni materiaÂł. ÂŻeby nie byĂŚ goÂłosÂłownym - powstajÂą wÂłaÂśnie na WSP w Zielonej GĂłrze prace dyplomowe na temat poczÂątkĂłw Âżycia spoÂłecznego w powiecie ÂświebodziĂąskim w latach 1945-1948, przemian politycznych w mieÂście latach 1975-95 i szkolnictwa w czasach nowoÂżytnych, m.in. z naszych materia³ów powstaÂły dwie prace o mieÂście w niemieckim liceum w Neuzelle. Na Politechnice PoznaĂąskiej i UAM napisano, w oparciu o materiaÂły muzealne, prace zaliczeniowe nt. powiÂązaĂą przestrzennych ÂŚwiebodzina i koÂścioÂła pw. Âśw. MichaÂła. W opracowaniu sÂą publikacje o dziejach militarnych Ziemi Lubuskiej, prasie lokalnej i rzeÂźbie kamiennej z ParadyÂża. Wielokrotnie z kwerend w naszym zasobie korzystajÂą sÂłuÂżby konserwatorskie. Dane uzyskane w muzeum posÂłuÂżyÂły rĂłwnieÂż jako materiaÂł wyjÂściowy do przygotowania lekcji w ramach tzw. ÂścieÂżki edukacyjnej „dziedzictwo kulturowe".

W³aœnie le¿y przede mn¹ praca dyplomowa ks. Józefa Popiel¹ o dziejach parafii katolickiej w O³oboku oraz monumentalne opracowania dr S. Kubiak o znaleziskach monet œredniowiecznych w Polsce, ze wzmiank¹ o odkryciu w okolicach miasta denara z 2 pó³. XIII w. To równie¿ rezultaty wspó³pracy z muzeum.

Muzeum Regionalne w Œwiebodzinie ju¿ blisko 30 lat s³u¿y mieszkaùcom miasta i okolic przechowuj¹c i pielêgnuj¹c zabytki dotycz¹ce przesz³oœci tych ziem, dawnych i wspó³czesnych mieszkaùców, upowszechniaj¹c historiê i kulturê poprzez organizowanie wystaw oraz imprez. Zakres dzia³alnoœci muzeum jest szeroki, a tylko jego czêœÌ wi¹¿e siê z doraŸn¹ prezentacj¹. Sporo zaœ dzia³aù (zw³aszcza tych ma³o atrakcyjnych, jak opisy czy ekspertyzy zabytków) ma paradoksalnie charakter wybiegaj¹cy w przysz³oœÌ i dotyczy, ogólnie rzecz ujmuj¹c, ochrony i zachowania dziedzictwa kulturowego tych ziem.

Rok ubiegÂły rozpocz¹³ siĂŞ historycznym dla Muzeum wydarzeniem - otwarciem nowej ekspozycji staÂłej pt. „Historia miasta i regionu". Nowoczesna ekspozycja urzÂądzona zostaÂła w duÂżej sali, ktĂłrÂą Muzeum otrzymaÂło po zmieniajÂącej swojÂą siedzibĂŞ Bibliotece. W ten sposĂłb moÂżliwa staÂła siĂŞ szeroka prezentacja dziejĂłw ÂŚwiebodzina z du¿¹ czĂŞÂściÂą poÂświĂŞconÂą powojennej historii miasta i jego mieszkaĂącĂłw. Wystawa jest bardzo dobrze oceniania przez zwiedzajÂących; odbywajÂą siĂŞ tu lekcje muzealne na tematy z historii regionalnej.

W 1999 r. przygotowano 14 wystaw czasowych, w tym 5 w nowej formule „wyjazdowej". Do cieszÂących siĂŞ najwiĂŞkszym zainteresowaniem naleÂżaÂły: „Sezon archeologiczny na Ziemi ÂŚwiebodziĂąskiej" (IV), „ÂŚwiebodzin na dawnej pocztĂłwce" (w okresie wakacyjnym) oraz „Dawne zegary" (XI), ktĂłre mimo doœÌ krĂłtkiego czasu ekspozycji obejrzaÂło ponad 1500 zwiedzajÂących; odbyÂły siĂŞ tu rĂłwnieÂż lekcje muzealne nt. dawnego zegarmistrzostwa. Tradycyjnie du¿¹ publicznoœÌ miaÂły wystawy dzieciĂŞcych prac plastycznych - laureatĂłw konkursĂłw promowanych przez muzeum, tj. „ÂŚwiebodzin w oczach dziecka" i „Przyroda moich okolic".

Bogata i cenna juÂż dziÂś muzealna kolekcja dawnych kart pocztowych umoÂżliwiÂła przygotowanie wystaw dla miejscowoÂści Lubrza, ÂŁagĂłw, SulechĂłw i Kargowa.

W 1999 roku w Muzeum oprĂłcz tradycyjnych wernisaÂży organizowano dodatkowe imprezy majÂące grono wiernych uczestnikĂłw. I tak w styczniu odbyÂł siĂŞ wykÂład prof. J. P. Majchrzaka pt. „ÂŚwiebodziĂąski parnas literacki", w marcu rozstrzygniĂŞcie konkursu „ÂŚwiebodzin w oczach dziecka", w czerwcu uroczyste wrĂŞczenie nagrĂłd laureatom „Przyroda moich okolic", we wrzeÂśniu koncert „Historia i muzyka" w wykonaniu zespoÂłu muzyki kameralnej z Berlina - Ensamble Polonaise. W grudniu zaÂś, wspĂłlnie z Towarzystwem PrzyjaÂźni Polsko-Francuskiej, zorganizowaliÂśmy prelekcje p. K. ÂŁyczywek - artysty fotografika i tÂłumacza literatury francuskiej nt. Bretanii, po³¹czonÂą z wystawy.

Muzeum Regionalne w roku ubiegÂłym wzbogaciÂło siĂŞ rĂłwnieÂż o kilka cennych zabytkĂłw. „Gazeta Powiatowa" szeroko informowaÂła o pozyskaniu w caÂłoÂści ze ÂśrodkĂłw miejscowych sponsorĂłw kolorowanego miedziorytu - planu miasta G. Brauna z koĂąca XVI w. Ponadto z dziedziny kartografii zakupiono kilka dawnych map z XVI, XVIII i XIX w. WÂśrĂłd nich jest mapa ÂŚlÂąska z pó³. XVI w. w opracowaniu S. MĂźnstera, uwaÂżana jest za najstarsze samoistne przedstawienie prowincji ÂślÂąskiej, gdzie nasze miasto wystĂŞpuje pod nazwÂą „Swibßen". Obecnie jest to rĂłwnieÂż najstarsza mapa w zbiorach muzeum.

Znacznie wzbogacono kolekcjê numizmatów. Tu szczególnie cenne s¹ monety z rozproszonego, niestety, skarbu znalezionego w kwietniu '99 w Sieniawie. Zdeponowane tam monety pochodz¹ z koùca XVI i I pó³. XVII w. Wœród pozyskanych s¹ m.in. nomina³y polskie, brandenburskie i œl¹skie. Po fachowej konserwacji i opracowaniu skarb bêdzie mo¿na obejrzeÌ na wystawie sta³ej. Uzupe³niono równie¿ zbiór polskich monet okresu miêdzywojennego - cennym nabytkiem jest z³ota moneta - 10 z³ z 1925 r.

Kontynuowano zakupy kart pocztowych, kolekcjonujÂąc rzadkie egzemplarze litograficzne z koĂąca XIX w. PowiĂŞkszono rĂłwnieÂż zasoby archiwalne o oryginalne dokumenty dotyczÂące rodzin repatriantĂłw z tzw. KresĂłw Wschodnich, materiaÂły z okresu PRL i inne. Jak co roku do muzeum trafiaÂły drobne przedmioty i pamiÂątki zwiÂązane z przeszÂłoÂściÂą ÂŚwiebodzina.

TrwaÂłym efektem wydawniczej dziaÂłalnoÂści muzeum jest zestaw oÂśmiu reprintĂłw dawnych kart pocztowych z widokami ÂŚwiebodzina, ÂŁagowa i Sulechowa. Powodzenie tego przedsiĂŞwziĂŞcia sprawiÂło, Âże w planach tegorocznych muzeum jest wydanie serii nastĂŞpnych reprintĂłw i specjalnego albumu.

"Wokó³ Ratusza" - w Muzealnych murach

Muzeum regionalne wchodzi w XXI wiek z budÂżetem blisko 250 tys. zÂł. Jak niemal kaÂżda tego typu placĂłwka samo moÂże zarobiĂŚ niewiele. Mimo Âże muzeum speÂłnia statutowo funkcje municypalne, to jednak w rzeczywistoÂści zakres jego dziaÂłaĂą obejmuje tak merytorycznie, jak i terytorialnie wiĂŞksze obszary. ZresztÂą nazwa ,,regionalne", funkcjonujÂąca od samego poczÂątku istnienia w 1971 r., zobowiÂązuje.

Starostwo stara siê zrozumieÌ tê rolê i m.in. dlatego dyrektor Marek Nowacki móg³ przej¹Ì w ub.r. nowego pracownika, na którego pensjê wy³o¿y³ pieni¹dze bud¿et powiatowy. W zesz³ym roku by³o to 16 tys. z³, w br. 21,5 tys. z³. Ka¿dy powiat w Polsce ma wpisan¹ do obowi¹zków dba³oœÌ o ochronê dóbr kultury t³umaczy ten krok M. Nowacki. Pracownik ,,na etacie powiatowym" ma wiêc za zadanie roztaczaÌ opiekê na obszarem kilku gmin.
Ale muzeum w Œwiebodzinie i tak chce wychodziÌ poza mury miejskie, i pomagaÌ w ten sposób w edukacji kulturalnej spo³eczeùstwa. Staramy siê organizowaÌ wystawy nazywane umownie objazdowymi relacjonuje dyrektor. W zesz³ym roku przez pó³tora miesi¹ca by³a takowa w szkole w Szczaùcu, trzy miesi¹ce trwa³a ekspozycja w Bukow pod Berlinem, zaœ wczeœniej z okazji 750-lecia Lubrzy ca³y rok w tej¿e miejscowoœci.
Wprawdzie nie wystêpuje ¿adna podleg³oœÌ s³u¿bowa miêdzy dyrekcj¹ muzeum regionalnego a innymi placówkami o podobnym charakterze, ale z racji wiedzy i doœwiadczenia pracownicy mog¹ pomagaÌ np. izbom regionalnym. M. Nowacki widzi mo¿liwoœÌ istnienia takowych w ka¿dej gminie powiatu. By³yby miejscem lokalnej edukacji, pobudzania patriotyzmu w stosunku do ma³ych ojczyzn. Œwiebodzin chêtnie wypo¿ycza³by izbom eksponaty, pomaga³ przygotowywaÌ ekspozycje. Czy jest na to szansa Ró¿nie bywa, zazwyczaj s¹ ,,wa¿niejsze" zadania, nie wystarcza pieniêdzy...
- ChcielibyÂśmy pomĂłc izbie pamiĂŞci, ktĂłra jest w szkole w DÂąbrĂłwce Wielkopolskiej przypomina sobie dyrektor. Idzie zwÂłaszcza o konserwacjĂŞ przedmiotĂłw drewnianych typu koÂłowrotki, sprzĂŞt rolniczy. ProsiliÂśmy UrzÂąd Miejski w ZbÂąszynku o sumĂŞ... 200 zÂł na ten cel. Dziwne, ale nie zareagowano na tĂŞ ofertĂŞ.
Na rozmowach skoùczy³a siê sprawa powo³ania podobnej placówki w £agowie. Mia³ powstaÌ oddzia³ œwiebodziùskiego muzeum, ale w efekcie ta piêkna i zabytkowa miejscowoœÌ nie mo¿e siê pochwaliÌ profesjonalnie zorganizowanym miejscem ,,sprzedawania" swojej bogatej przesz³oœci. A szkoda...
Placówka na œwiebodziùskim rynku ma bogate plany. Wystawy czasowe s¹ zamówione na trzy miesi¹ce do przodu. A w przysz³ym roku, obiecuje dyr. Nowacki, muzeum dopiero zaskoczy odbiorców i mieszkaùców regionu. Za wczeœnie jeszcze mówiÌ o szczegó³ach, ale pretekstem bêdzie 700-lecie pierwszej pisanej wzmianki o mieœcie.

W adaptacjĂŞ pomieszczeĂą ratusza na gabinet Ebercharda Hilschera zaangaÂżowaÂły siĂŞ wÂładze Landu Brandenburgii. Ten szanowany pisarz niemiecki zapisaÂł miastu w testamencie swojÂą bibliotekĂŞ.

Parter z kulturÂą

Po urzÂądzeniu gabinetu Hilschera caÂły parter ratusza byÂłby juÂż wykorzystywany do celĂłw zwiÂązanych z kulturÂą. PiĂŞtro wyÂżej pozostanie wydziaÂł spraw obywatelskich i sala sesyjna.

Umowê miêdzy ma³¿eùstwem Hilscherów i w³adzami Œwiebodzina podpisano 11 wrzeœnia ub. roku. Ale ju¿ wczeœniej cierpi¹cy na bia³aczkê E. Hilscher, który urodzi³ siê w Œwiebodzinie 75 lat temu, sygnalizowa³ wolê przekazania po œmierci rodzinnemu miastu zasobów swego gabinetu. To nie tylko licz¹ca ponad 5 tys. tomów unikatowa biblioteka, ale tak¿e liczne antyki, meble, obrazy, manuskrypty, p³ytoteka... - Szukaliœmy odpowiednich pomieszczeù - relacjonuje dyrektor Muzeum Regionalnego Marek Nowacki. - Rozpoczêliœmy adaptacjê lokalu po by³ej restauracji na parterze ratusza. Wydaliœmy ok. 15 tys. z³ na prace instalacyjne.
Po skuciu tynkĂłw i zaÂłoÂżeniu instalacji prace jednak przerwano. Prowizorycznie wydzielono dwa pomieszczenia, z ktĂłrych jedno ma byĂŚ dokÂładnÂą replikÂą berliĂąskiej pracowni pisarza, a drugie magazynem. Pomieszczenia jednak nie sÂą gotowe na ewentualne przyjĂŞcie darĂłw.

Bezcenne woluminy

E. Hilscher wzi¹³ na siebie za³atwienie formalnoœci dotycz¹cych przekazania darów przez granicê. Jego biblioteka nale¿y do dóbr kultury, ma ogromn¹ wartoœÌ archiwaln¹. W wielu sprawach pisarzowi pomaga jego ¿ona - Ute.
Miasto - na mocy porozumienia - zobowiÂązaÂło siĂŞ utworzyĂŚ w ratuszu miejsce pamiĂŞci pisarza. - Chcemy, by byÂła to takÂże pracownia udostĂŞpniona dla celĂłw studyjnych i badawczych - mĂłwi M. Nowacki. Zbiory sÂą skatalogowane. ObejmujÂą w wiĂŞkszoÂści dzieÂła w jĂŞzyku niemieckim, nie tylko literackie i z teorii literatury, ale takÂże z filozofii, geografii...
Zdaniem dyrektora Nowackiego do najcenniejszych nale¿y unikatowy zbiór 150 pozycji dotycz¹cych Tomasza Manna. E. Hilscher by³ jego przyjacielem i dziœ uchodzi za g³ównego badacza jego literatury. Obaj pisarze korespondowali i w œwiebodziùskich zbiorach znajd¹ siê te¿ ich listy. By³aby to jedna z najcenniejszych kolekcji germaników w woj. lubuskim.
- Merytorycznie oceniĂŚ mĂłgÂłby to jedynie germanista, materialnie sama biblioteka warta jest kilkadziesiÂąt tysiĂŞcy euro, ale z uwagi na niepowtarzalny charakter wielu woluminĂłw, jest ona bezcenna - podkreÂśla M. Nowacki.

Sto lat dla pisarza

Tymczasem trwaÂły poszukiwania sponsorĂłw do zakoĂączenia adaptacji parteru ratusza. - Sam Hilscher widzÂąc, Âże nic siĂŞ w tym kierunku tu nie dzieje, szukaÂł kontaktĂłw - podkreÂśla dyrektor. - Nam chodziÂło ewentualnie o pomoc jakiegoÂś innego muzeum.
W czerwcu za poÂśrednictwem UrzĂŞdu MarszaÂłkowskiego udaÂło siĂŞ zainteresowaĂŚ tÂą ideÂą ministerstwo nauki, badaĂą i kultury Landu Brandenburgii z siedzibÂą w Poczdamie. Do Hilschera zwrĂłciÂł siĂŞ urzĂŞdnik tej instytucji GĂźnter Greve. Na spotkaniu z pisarzem w Berlinie, wykazaÂł wolĂŞ pomocy. Muzeum zaprosiÂło go do zÂłoÂżenia wizyty w ÂŚwiebodzinie.
- PoszliÂśmy o krok dalej i sporzÂądziliÂśmy juÂż kosztorys inwestorski - mĂłwi M. Nowacki. - Na caÂłkowitÂą adaptacjĂŞ wystarczy 28 tys. zÂł.
Czy to zbyt du¿y wydatek jak na gminê? - Ten wydatek dotyczy³by przysz³orocznego bud¿etu, który bêdzie ju¿ zmartwieniem nowej rady - odpowiada burmistrz Dariusz Bekisz. - Uwa¿am, ¿e gdyby uda³o siê pozyskaÌ czêœÌ pieniêdzy od strony niemieckiej, to my na pewno siê do³o¿ymy. Ale nie chcia³bym, by wygl¹da³o na to, ¿e czekamy z utêsknieniem kiedy te dobra do nas trafi¹. Przecie¿ ¿yczê panu Hilscherowi stu lat ¿ycia.

"Wokó³ Ratusza" - w Muzealnych murach

Oko³o 5 tys. z³ potrzeba na renowacjê monet odnalezionych przed trzema laty w okolicach Sieniawy. Wiosn¹ 1999 r. podczas zalesiania pokopalnianych wyrobisk w okolicach Sieniawy pracownicy odnaleŸli kilkaset srebrnych i prawdopodobnie z³otych monet. WiêkszoœÌ rozp³ynê³a siê jak przys³owiowa kamfora, ale czêœÌ zabezpieczy³ dyrektor œwiebodziùskiego muzeum Marek Nowacki.

– W ,,Gazecie Lubuskiej’’ ukazaÂł siĂŞ akurat artykuÂł o tym znalezisku – wspomina. – ZgÂłosiÂło siĂŞ teÂż kilka osĂłb z proÂśbÂą o wycenĂŞ monet. SkojarzyÂłem fakty. UdaÂło mi siĂŞ przekonaĂŚ wÂłaÂścicieli, Âżeby przekazali monety na rzecz muzeum. PrzeszukaliÂśmy teÂż miejsce, gdzie je odnaleziono skarb. ÂŁÂącznie uratowaliÂśmy 80.
Dyr. Nowacki szacuje, ¿e zabezpieczy³ 10-20 proc. monet, które kilkaset lat temu ukryto miedzy Sieniaw¹ i £agowem. Najstarsze pochodz¹ z XVI w., najm³odsze z po³owy XVII w. Sieniawa i £agów le¿a³y wówczas na pograniczu Œl¹ska, Wielkopolski i Brandenburgii. Skarb zakopa³ prawdopodobnie brandenburski kupiec, bo zdecydowan¹ wiêkszoœÌ monet wybito w niemieckich ksiêstwach.
Monety zostaÂły skatalogowane. Przechowywane sÂą w archiwum placĂłwki, choĂŚ – jak podkreÂśla dyr. Nowacki, mogÂłyby byĂŚ ozdobÂą jej zbiorĂłw. – Niestety, wpierw musimy je oczyÂściĂŚ. Koszt takiej operacji szacujemy na okoÂło 5 tys. zÂł, co przekracza moÂżliwoÂści finansowe naszej placĂłwki.

KaÂżdy dzieĂą przynosi zmiany. Machina czasu nieustannie pracuje, wpĂŞdzajÂąc w ruch co raz to nowsze wydarzenia. RuszajÂąc powoli do przodu prĂłbuje zatrzeĂŚ niektĂłre pamiÂątki historii. SÂą jednak ludzie, ktĂłrzy nie pozwolÂą, by tak siĂŞ staÂło.

Wtorek 1 lipca to waÂżna data dla muzeum. Tego dnia odbyÂło siĂŞ spotkanie, ktĂłre miaÂło na celu wyró¿nienie darczyĂącĂłw, osoby i instytucje, ktĂłre wspierajÂą muzeum w tak trudnych dla kultury czasach. Prezentem byÂł obraz Roberta Balcke „Bosco Reale pod Wezuwiuszem” z 1930 roku. Obraz ten jest bardzo waÂżny dla muzeum, gdyÂż pozostaÂłe trzy prace tegoÂż autora stanowiÂą trzon kolekcji sztuki lokalnej, czyli widok miasta z koĂąca XIX w i poczÂątku XX wieku.

- Staramy siê zabiegaÌ o ró¿ne rzeczy, pilnowaÌ ofert - mówi dyrektor muzeum Marek Nowacki. - Zdarzy³o siê tak, ¿e w tym roku prawem serii dostaliœmy trzy oferty zakupu obrazów Balckego, najbardziej znanego malarza œwiebodziùskiego. Po negocjacjach ostatecznie wybrany zosta³ ten oto obraz. Spoœród 50. instytucji i podmiotów na nasz apel zareagowa³o tylko piêÌ. Jest gorzej ni¿ przed rokiem, ale cieszymy siê, ¿e s¹ osoby, które rozumiej¹ nasze problemy.

Po raz drugi muzeum ma okazjĂŞ podziĂŞkowaĂŚ sponsorom. Niedawno firma „SÂłomiĂąski” z Kaszczora zafundowaÂła muzeum odbitkĂŞ miedziorytu F. Hogenberga i G. Brauna. Przedstawia on plan miasta ÂŚwiebodzina z koĂąca XIV wieku. Za ostatni eksponat szczegĂłlne podziĂŞkowania nale¿¹ siĂŞ staroÂście Ryszardowi SzafiĂąskiemu, zarzÂądowi powiatu oraz ElÂżbiecie Primus (Intermarche), ktĂłra byÂła nieobecna na spotkaniu.

- Obowi¹zek wyposa¿ania muzeum w ró¿ne eksponaty wynika z tego, ¿e muzeum ma charakter powiatowy - powiedzia³ starosta R. Szafiùski. - Promuje powiat, a zatem pe³ni funkcjê pozamiejsk¹. Staramy siê, aby w naszym muzeum by³y historyczne przedmioty codziennego u¿ytku, ale tak¿e wspania³e dzie³a sztuki. Dlatego do³o¿ê wszelkich staraù, aby by³a mo¿liwoœÌ powiêkszania kolekcji. Zaznaczam, ¿e nie jest ³atwo.

M. Nowacki podarowaÂł w czasowy depozyt nowo zakupiony obraz R. Balcke’go. Ma on rĂłwnieÂż nadziejĂŞ, Âże wyró¿nienie i docenienie darczyĂącĂłw poruszy serca i kieszenie innych.

Trwa remont sali w Muzeum Regionalnym.

Prace zaczĂŞÂły siĂŞ w 2000 r. Przebudowa sali uzgodniona z konserwatorem zabytkĂłw jest juÂż na ukoĂączeniu. Stanie siĂŞ ona gabinetem Eberharda Hilschnera, niemieckiego pisarza, honorowego obywatela miasta. Biurko twĂłrcy, unikatowe ksi¹¿ki, rĂŞkopisy, listy oraz recenzje trafiÂą do muzeum po Âśmierci pisarza. DzieÂła najbardziej cenne dla niemieckiej literatury zostanÂą zdeponowane w bibliotece berliĂąskiej. UmowÂą miĂŞdzy miastem a E. Hilschnerem zostaÂła juÂż zawarta. – Otrzymamy okoÂło 4 tys. tomĂłw ksi¹¿ek, listĂłw i notatek. M.in. cennÂą bibliografiĂŞ Thomasa Manna – informuje dyrektor muzeum Marek Nowacki. W efekcie w ÂŚwiebodzinie bĂŞdzie jedna z najwiĂŞkszych w kraju bibliotek literatury niemieckiej. – Tak cennych zbiorĂłw nie ma Âżaden z uniwersytetĂłw – zapewnia M. Nowacki.
Spis dostĂŞpnych ksi¹¿ek zostanie wprowadzony do komputera i w peÂłnej postaci znajdzie siĂŞ w Bibliotece Narodowej. Zbiory bĂŞdÂą mogli wykorzystywaĂŚ studenci zajmujÂący siĂŞ literaturÂą niemieckÂą. Wszelkie sprawy zwiÂązane z transportem unikatĂłw wzi¹³ na siebie E. Hilschner. – Na przekazanie zbiorĂłw zgodziÂła siĂŞ rĂłwnieÂż jego Âżona – dodaje dyr. Nowacki.
E. Hilschner urodziÂł siĂŞ w 1927 r. w ÂŚwiebodzinie. UczĂŞszczaÂł tam do ewangelickiej szkoÂły dla chÂłopcĂłw i szkoÂły Âśredniej. W latach 1945-46 byÂł jeĂącem obozu amerykaĂąskiego. W latach 1948-52 studiowaÂł germanistykĂŞ, pedagogikĂŞ i geografiĂŞ na Uniwersytecie Humboldta w Berlinie. Od 1953 r. jest niezaleÂżnym pisarzem, znanym pisarzem, eseistÂą i krytykiem literackim.

Danuta Miliszewska pochodzi z Pomorza. UrodziÂła siĂŞ w GrudziÂądzu i tam mieszkaÂła do ukoĂączenia liceum. Na studiach w Poznaniu poznaÂła swojego mĂŞÂża, Âświebodzinianina, i po zakoĂączeniu nauki przeniosÂła siĂŞ wraz z nim w jego rodzinne strony. PierwszÂą pracĂŞ podjĂŞÂła w Muzeum Regionalnym w ÂŚwiebodzinie, gdzie z peÂłnym zaangaÂżowaniem pracuje Ăłsmy rok

Dlaczego historia sztuki?
To siê kszta³towa³o od wieku dzieciêcego. By³am aktywna plastycznie, twórczo. Uczestniczy³am w ró¿nych konkursach, zdobywaj¹c nagrody. Uczêszcza³am na zajêcia do domu kultury i to mnie doprowadzi³o do poszukiwania sposobów przedstawiania sztuki w dawnych wiekach. Powoli zbli¿a³am siê do tematów historycznych, do stylów, motywów. Podjê³am studia na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Wybra³am historiê sztuki.

UdaÂło siĂŞ pani dostaĂŚ po studiach etat w swoim zawodzie. Tylko pogratulowaĂŚ. Na czym polega pani praca?
Jest to maÂłe muzeum o charakterze ÂściÂśle regionalnym. Jestem kustoszem dziaÂłu sztuki. Przede wszystkim zajmujĂŞ siĂŞ zbiorami z dziedziny malarstwa, rzeÂźby, rzemiosÂła artystycznego, a takÂże numizmatykÂą. W praktyce jednak opiekuje siĂŞ prawie wszystkimi obiektami muzealnymi.

Z jakich zbiorĂłw jest pani najbardziej dumna?
ChlubÂą naszego muzeum sÂą najstarsze zbiory pochodzÂące od czasĂłw prehistorycznych. Mamy takÂże trochĂŞ unikatowych zbiorĂłw Âśredniowiecznych i wreszcie nasza pereÂłka - widok ÂŚwiebodzina z poczÂątkĂłw XVII wieku. PiĂŞkny miedzioryt prezentowany na wystawie staÂłej. Ostatnio wykonaliÂśmy jego barwne reprodukcje. CiekawostkÂą jest, Âże album, w ktĂłrym zamieszczono ten miedzioryt w poczÂątkach XVII wieku, stanowiÂł wĂłwczas prestiÂżowe wydawnictwo. MieÂściÂły siĂŞ tam widoki Ăłwczesnych najpiĂŞkniejszych miast Europy, a wÂśrĂłd nich niewielki, poÂłoÂżony na peryferiach ÂŚwiebodzin.

A inne zbiory? Jak bardzo sÂą wiekowe?
W naszym muzeum mo¿na ogl¹daÌ zbiory przede wszystkim z drugiej po³owy XIX wieku, a tak¿e z XX wieku. Staramy siê powiêkszaÌ - nasz¹ kolekcjê o eksponaty pochodz¹ce z czasów po II wojnie œwiatowej. Dokumentujemy ¿ycie kulturalne i artystyczne polskiego Œwiebodzina. Wybiegaj¹c w przysz³oœÌ, gromadzimy obrazy przedstawiaj¹ce miasto i powiat z myœl¹ o wiêkszej wystawie, która równie¿ sta³aby siê ekspozycj¹ sta³¹. Dodatkow¹ dzia³alnoœci¹ jest udostêpnianie naszej bogatej biblioteki studentom, doktorantom. Cenne starodruki staj¹ siê bardzo przydatne w pisaniu prac. Wielu studentów korzysta z naszych materia³ów archiwalnych, co stanowi doskona³¹ promocjê regionu.
Czasami mieszkaĂący dopytujÂą siĂŞ o sprawy zwiÂązane z historiÂą.
Nasze zbiory przydatne s¹ równie¿ przy remontach starych domów. Czêsto udaje nam siê odnaleŸÌ dany budynek na dawnych fotografiach b¹dŸ kartach pocztowych, które s¹ w naszym posiadaniu. Wspó³pracujemy w tym zakresie z konserwatorem zabytków.

W jaki sposĂłb pozyskiwane sÂą eksponaty? Jak docieracie do potencjalnych ofiarodawcĂłw, bÂądÂź sprzedawcĂłw?
To sprawa bardzo skomplikowana, nie mo¿na ich nabyÌ w markecie, z pó³ki. Œwiadomie poszukujemy rzeczy dotycz¹cych regionu w antykwariatach, na aukcjach, a tak¿e w internecie. Oprócz tego zg³aszaj¹ siê oferenci. Proponuj¹ czêsto przedmioty z w³asnych strychów, które dla nas maj¹ wielk¹ wartoœÌ - historyczn¹.

Nie wszystkie eksponaty mieszczÂą siĂŞ w salach muzealnych?
Oko³o 60 procent zbiorów jest prezentowanych w ramach ekspozycji sta³ej, ale ze wzglêdu na szczup³oœÌ miejsca nie jest mo¿liwe jej powiêkszanie. Staramy siê w ramach wystaw czasowych pokazywaÌ jak najwiêcej rzeczy z magazynów.

Jak czĂŞsto trzeba odrestaurowywaĂŚ te najbardziej nadszarpniĂŞte zĂŞbem czasu?
To zaleÂży od stanu zachowania. W wiĂŞkszoÂści staramy siĂŞ kupowaĂŚ przedmioty, ktĂłre majÂą co najmniej dobry stan. Konserwowanie jest bardzo kosztowne, szczegĂłlnie archiwaliĂłw, papierĂłw. Wiele zabytkĂłw musi czekaĂŚ na swojÂą kolej bardzo dÂługo. Jednak staramy siĂŞ, by ich stan przynajmniej nie ulegaÂł pogorszeniu.

Nabywacie zbiory z internetu. Nie zdarzyÂła siĂŞ oferta kradzionego przedmiotu? Jak to jest sprawdzane?
Dotychczas nigdy takiego problemu nie mieliÂśmy. BezpoÂśrednio z ministerstwa otrzymujemy dane na temat kradzieÂży najcenniejszych dzieÂł. Przy kaÂżdym zakupie sporzÂądzamy akt sprzedaÂży, w ktĂłrym zaznaczamy, kto jest wÂłaÂścicielem i w jaki sposĂłb wszedÂł w posiadanie przedmiotu.

Raz w miesiÂącu prezentowane sÂą prace wybranych twĂłrcĂłw. Co decyduje o ich wyborze?
Nasze muzeum nakierowane jest przede wszystkim na spe³nianie potrzeb i oczekiwaù lokalnej spo³ecznoœci. W pierwszej kolejnoœci staramy siê wiêc pokazywaÌ najciekawsze zjawiska z naszego miasta, czy regionu. Z drugiej strony staramy siê wystawiaÌ prace z zewn¹trz, oryginalne, które mog¹ zainteresowaÌ nasze œrodowisko. Przygotowujemy równie¿ wystawy tematyczne ze zbiorów muzealnych, w oparciu o w³asne eksponaty, a tak¿e wypo¿yczane z innych muzeów. Te wystawy wymagaj¹ wielomiesiêcznych staraù, szczegó³owego opracowania scenariusza, ale ciesz¹ siê zawsze du¿ym powodzeniem. Zwykle takim ekspozycjom towarzysz¹ fachowe wyk³ady, a dla m³odzie¿y prowadzone s¹ tzw. lekcje muzealne. Promujemy tak¿e dzieci uzdolnione plastycznie. Temu s³u¿¹ dwa konkursy, które muzeum prowadzi wspólnie z Publiczn¹ Szko³¹ Podstawow¹ nr 7 pod has³em: "Œwiebodzin w oczach dziecka" i "Przyroda moich okolic".

Jakie plany zawodowe ma kustosz w najbliÂższym czasie?
Na wakacje mamy zamiar zorganizowaÌ du¿¹, mam nadziejê, interesuj¹c¹ wystawê archeologiczn¹ zwi¹zan¹ z szersz¹ dzia³alnoœci¹ muzealn¹. W ubieg³ym roku prowadziliœmy wykopaliska w Jordanowie i Gliùsku. Uda³o nam siê pozyskaÌ wspania³e eksponaty z unikatowego cmentarzyska Gotów. Myœlê, ¿e w skali ogólnopolskiej jest to odkrycie bardzo cenne i wa¿ne. Dlatego te¿ cieszê siê, ¿e bêdziemy mogli to wszystko pokazaÌ. Inwestowanie w przesz³oœÌ jest inwestowaniem w przysz³oœÌ. Zw³aszcza teraz, kiedy weszliœmy do Unii. W tym zalewie kultur bêdzie siê liczy³a odrêbnoœÌ i indywidualizm.

W muzealnej gablocie mo¿na ogl¹daÌ dawne klocki farbiarskie do zdobienia materia³ów.

Rêcznie rzeŸbione klocki z XVIII i XIX w. s³u¿y³y do upiêkszania tkanin. Najpierw macza³o siê je w odpowiednim kolorze farby, potem odciska³o na materiale. Powstawa³y w ten sposób wzory na tkaninach Na niektórych klockach s¹ jeszcze widoczne ma³e gwoŸdziki powbijane tak, by tworzy³y odpowiedni kszta³t. Zdobieniem zajmowali siê prawdopodobnie pracownicy warsztatów sukienniczych. Mo¿liwe te¿, ¿e istnia³y osobne warsztaty, których rol¹ by³o tylko kolorowe ozdabianie materia³ów. Dziœ klocki s¹ ju¿ nadjedzone przez korniki. Ale obs³uga muzeum zadba³a, ¿eby nie ulega³y dalszemu zniszczeniu. W placówce s¹ równie¿ zaprezentowane kawa³ki materia³ów zdobionych za pomoc¹ klocków. Zosta³y wypo¿yczone z archiwum paùstwowego.
Klocki farbiarskie znajdowaÂły siĂŞ w zbiorach przedwojennego Heimat-Museum. DziÂś placĂłwka nie istnieje, pozostaÂły tylko widokĂłwki. StÂąd wiemy, Âże muzeum byÂło przy dzisiejszej ul. OkrĂŞÂżnej.

SzukajÂąc regionalnych staroci muzeum trafiÂło na porcelanowe naczynia z XIX w. – z widokami ÂŁagowa, MyszĂŞcina i ÂŚwiebodzina.

Ka¿dy kto przyjdzie do muzeum regionalnego i dok³adnie przypatrzy siê solniczce stoj¹cej w jednej z gablot dostrze¿e widoczek z Myszêcina. Obok skarbonka i puzderko, na których widaÌ £agów. Malunki s¹ kolorowe i bardzo dobrze wykonane. Zadbano o szczegó³y. Obrazki na porcelanie z XIX w. nie by³y jednak rysowane rêcznie. Zosta³y wykonane metod¹ doskonale znanej ju¿ wtedy kalkomanii. Nanoszono je i powielano na naczyniach.
Porcelana pod koniec XIX w. staÂła siĂŞ bardziej dostĂŞpna. Nie byÂła juÂż bardzo droga, dziĂŞki masowej produkcji na jej zakup mogli pozwoliĂŚ sobie mniej zamoÂżni mieszkaĂący miasta. O jej rozpowszechnianiu oraz dostĂŞpnoÂści Âświadczy fakt, Âże byÂła zdobiona widokami ÂŚwiebodzina oraz okolicznych miejscowoÂści. – Naczynia, ktĂłre dziÂś znajdujÂą siĂŞ w gablocie speÂłniaÂły funkcjĂŞ typowo ozdobnÂą i pamiÂątkarskÂą – mĂłwi Danuta Miliszewska z muzeum. – Porcelana pochodzi z Niemiec z okolic Bawarii lub Saksonii. WystĂŞpowaÂły tam bogate zÂłoÂża gliny potrzebnej do jej produkcji.
Jak naczynia znalazÂły siĂŞ w muzeum? ZostaÂły zakupione do muzealnych zbiorĂłw. – Przeszukujemy sklepy z antykami w poszukiwaniu przedmiotĂłw typowo regionalnych – dodaje D. Miliszewska.

List do ksiĂŞdza Teodora WarmiĂąskiego moÂżna przeczytaĂŚ w muzeum regionalnym. Jest proÂśbÂą o uÂłoÂżenie mowy z okazji 50-lecia seminarium paradyskiego.

Po kasacji zakonu w ParadyÂżu w 1835 r. w jego murach powstaÂło krĂłlewskie katolickie seminarium nauczycielskie. – KsztaÂłcono w nim nauczycieli szkó³ powszechnych – wyjaÂśnia dyrektor muzeum Marek Nowacki. Klasztor staÂł siĂŞ rĂłwnieÂż tajnÂą ostojÂą polskoÂści. KsiÂądz Teodor WarmiĂąski przez pewien czas byÂł dyrektorem katolickiego seminarium. Zarzucano mu, Âże nie dbaÂł o polskoœÌ. ByÂło inaczej.
– StaraÂł siĂŞ wprowadzaĂŚ elementy polskie do seminarium – mĂłwi M. Nowacki. MĂłwiÂło siĂŞ nawet, Âże wycieczki po ParadyÂżu byÂły organizowane osobno dla PolakĂłw, a osobno dla NiemcĂłw. Wszystko po to, Âżeby nie zanikaÂła polskoœÌ. Te dziaÂłania z czasem zwrĂłciÂły na seminarium uwagĂŞ wÂładz pruskich. Prawdziwe problemy ks. WarmiĂąskiego rozpoczĂŞÂły siĂŞ podczas obchodĂłw 50-lecia istnienia seminarium. WÂładze doszukaÂły siĂŞ w organizacji i przeprowadzaniu ÂświĂŞta zbyt duÂżo polskich elementĂłw. W zwiÂązku z tym T. WarmiĂąski zostaÂł odwoÂłany – jak napisano – za dziaÂłalnoœÌ polskÂą. List jest jednym z dowodĂłw dziaÂłaĂą ks. WarmiĂąskiego. Niejaki Magnuszewicz prosi w nim T. WarmiĂąskiego o napisanie kilku s³ów przemowy, jakÂą Magnuszewicz ma wygÂłosiĂŚ podczas jubileuszu seminarium. W muzeum znajduje siĂŞ kopia tego listu. OryginaÂł prawdopodobnie jest w archiwum paradyskim.

W Niemczech w okresie miĂŞdzywojennym ukazywaÂły siĂŞ czasopisma przygotowane specjalnie z myÂślÂą o Polakach.

„MÂłody Polak w Niemczech” i „Polak w Niemczech” to tytuÂły czasopism drukowanych w Berlinie. – Najciekawsze, Âże byÂły one tÂłumaczone na jĂŞzyk niemiecki, poniewaÂż cenzura zabraniaÂła czytania po polsku – mĂłwi Adam Gonciarz z muzeum regionalnego. PrzetÂłumaczone na niemiecki gazety dla „polactwa”, jak mĂłwili Niemcy, trafiaÂły do czytelni publicznych. InteresujÂące, Âże w wydawnictwach tych byÂły przedruki polskich dzieÂł. Wiadomo, Âże przetÂłumaczono powieÂści Henryka Sienkiewicza czy WÂładysÂława Reymonta. W muzeum jest kilka oryginalnych wydawnictw oraz bardzo duÂżo ich kopii. Osoby zainteresowane mogÂą skorzystaĂŚ ze zbiorĂłw. PamiÂątki zgromadzone w placĂłwce pochodzÂą z DÂąbrĂłwki Wlkp. ByÂła to miejscowoœÌ z bardzo silnym naciskiem na kultywowanie polskoÂści. W muzealnych zbiorach sÂą rĂłwnieÂż ciekawe fotografie oraz dokumenty dotyczÂące PolakĂłw mieszkajÂących w Niemczech. Podobne oÂśrodki pielĂŞgnowania polskoÂści znajdowaÂły siĂŞ w Nowym Kramsku, Podmoklu MaÂłym i MiĂŞdzyrzeczu.

Podczas jednego z ostatnich spotkaù cz³onków Zwi¹zku OjczyŸnianego Berlina i Brandenburgii oraz ko³a by³ych mieszkaùców powiatu sulechowsko-œwiebodziùskiego "Srebrn¹ ig³¹ honorow¹" wyró¿niony zosta³ Marek Nowacki - dyrektor Muzeum Regionalnego w Œwiebodzinie.

Odznakê wrêczy³ przewodnicz¹cy zwi¹zku Hans-Joachim Wangnick, podkreœlaj¹c w swoim wyst¹pieniu wytrwa³e i skuteczne anga¿owanie siê M. Nowackiego w porozumienie i wspó³pracê miêdzy Polakami i Niemcami. Wyró¿niony "Ig³¹" uczestniczy³ w spotkaniach niemiecko-polskich, na których opracowywano i omawiano tematy kulturalno-historyczne.

- To dziêki pana inicjatywie - mówi³ H. Wangick - broszura z programem Muzeum Regionalnego w Œwiebodzinie uzupe³niona zosta³a w jêzyku niemieckim i udostêpniona jest dla zwiedzaj¹cych z ich by³ej ma³ej ojczyzny. W logicznej konsekwencji umieœci³ pan w swoim muzeum opisy eksponatów równie¿ w wersji niemieckiej. Przede wszystkim jednak - wskazywa³ przewodnicz¹cy zwi¹zku - zaj¹³ siê pan badaniem wieloletniej historii miasta Œwiebodzin i okolic i przekaza³ pan obecnym mieszkaùcom, swoim rodakom w piœmie i s³owie.

M. Nowacki przyj¹³ wyró¿nienie wyra¿aj¹c nadziejê, ¿e gest ten œwiadczy o realnym porozumieniu i pojednaniu miêdzy Polakami i Niemcami. Gospodarzom przekaza³ do zbiorów "Domu Brandenburskiego" w Fßrstenwalde ostatnie reprezentatywne publikacje muzeum. By³y to: kolorowy widok Œwiebodzina z koùca XVI wieku z atlasu Brauna/Hogenberga i zbiorek œwiebodziùskich kart pocztowych znanej lipskiej firmy Dr. Trenkler Co.

Najpierw musisz pokonaĂŚ ponad 100 stopni. Ale potem czeka ciĂŞ atrakcja – moÂżesz z gĂłry podziwiaĂŚ ÂŚwiebodzin.

ÂŻeby dostaĂŚ siĂŞ na gĂłrĂŞ, trzeba wspi¹Ì siĂŞ krĂŞtymi schodami w ciasnym korytarzu. Ale po trudach jest nagroda – stojÂąc na duÂżym tarasie widokowym moÂżna oglÂądn¹Ì panoramĂŞ miasta. Jest moÂżliwoœÌ wypoÂżyczenia lornetki.
Nie kaÂżdy moÂże jednak wejœÌ na wie¿ê. – Nie wpuszczamy dzieci bez opieki osĂłb dorosÂłych – informuje pracownik muzeum ElÂżbieta Kudzia. NiepeÂłnoletni mogÂą oglÂądaĂŚ miasto z ratuszowej wieÂży tylko pod opiekÂą osoby dorosÂłej. I obsÂługa zapewnia, Âże przestrzega zakazu, nie robiÂąc Âżadnych wyjÂątkĂłw.
Wie¿¹ opiekuje siĂŞ Muzeum Regionalne. MoÂżna na niÂą wejœÌ we wtorki w godz. 8.00-16.00 i od Âśrody do soboty w godz. 9.30-16.00. Bilet wstĂŞpu kosztuje tyle samo, co wejÂście do muzeum – 3,50 zÂł.

ByĂŚ moÂże codziennie z ratuszowej wieÂży w ÂŚwiebodzinie bĂŞdzie rozbrzmiewaÂł miejski hejnaÂł. Melodia zostaÂła skomponowana w 1975 r.

- UznaliÂśmy, Âże odgrywanie hejnaÂłu to doskonaÂły pomysÂł, wiĂŞc przygotowujemy projekt uchwaÂły dotyczÂącej tej sprawy – mĂłwi radny MirosÂław Algierski. W magistracie pomysÂł teÂż siĂŞ spodobaÂł. Burmistrz Dariusz Bekisz zapewnia, Âże zabiegi w sprawie wykorzystania miejskiej melodii trwajÂą od dawna. – Docieramy do czÂłonkĂłw rodziny autora hejnaÂłu, chcemy, aby wszystkie sprawy zwiÂązane z prawami autorskimi zostaÂły jasno zaÂłatwione – podkreÂśla szef miasta.
Hejna³ by³by odgrywany w czasie miejskich uroczystoœci i codziennie w po³udnie rozbrzmiewa³by z wie¿y ratuszowej. Ale to wi¹¿e siê z wydatkami. Trzeba kupiÌ sprzêt, który codziennie (najlepiej automatycznie) odtwarza³by muzykê, potrzebne s¹ te¿ g³oœniki.
- Ostateczna decyzja bĂŞdzie naleÂżeĂŚ do radnych, ale nie powinno byĂŚ problemĂłw – uwaÂża burmistrz.
HejnaÂł skomponowaÂł w 1975 r. Edmund Wilgocki. UtwĂłr powstaÂł z okazji obchodĂłw pierwszomajowych. Rodzina zmarÂłego kompozytora nie ma nic przeciwko odtwarzaniu dzieÂła przez miasto. – PrzecieÂż m¹¿ juÂż raz przekazaÂł go na oczach setek ludzi, wiĂŞc magistrat jest jego wÂłaÂścicielem – mĂłwi Âżona twĂłrcy hejnaÂłu Helena Kwiatkowska-Wilgocka. Melodia powstaÂła specjalnie dla miasta. Pierwszy raz orkiestra odegraÂła hejnaÂł obchodzÂąc dookoÂła centrum, a potem grajÂąc przed ratuszem. NastĂŞpnie o melodii zapomniano i nuty na wiele lat trafiÂły do szuflady.

Naukowcy z Torunia uznali, Âże „OstatniÂą wieczerzĂŞ” malowaÂł ÂślÂąski malarz MichaÂł Willman, a obraz poprawiÂł wrocÂławski twĂłrca Frans de Baker.

Muzeum w ÂŚwiebodzinie dostaÂło juÂż ekspertyzĂŞ obrazu wykonanÂą przez specjalistĂŞ malarstwa nowoÂżytnego dra Jacka Tylickiego z toruĂąskiego Uniwersytetu MikoÂłaja Kopernika. – PotwierdziÂły siĂŞ przypuszczenia, Âże dzieÂło pochodzi z 60. lat XVII wieku i wyszÂło spod pĂŞdzla MichaÂła Willmana – mĂłwi kustosz Danuta Miliszewska. Wiadomo, Âże po M. Willmanie ktoÂś obraz poprawiÂł. ToruĂąscy naukowcy pod pierwszÂą warstwÂą dzieÂła znaleÂźli drugÂą – na spodniej widaĂŚ postaĂŚ z rĂŞkÂą, ktĂłra ma szeœÌ palcĂłw, na wierzchniej b³êdu juÂż nie ma. Przemalowana zostaÂła rĂłwnieÂż gĂłra p³ótna. – Z ekspertyzy wynika, Âże obraz poprawiÂł prawdopodobnie Frans de Baker – dodaje D. Miliszewska.
Obraz „Ostatnia wieczerza” trafiÂł przed laty do ÂświebodziĂąskiego muzeum. ZostaÂł kupiony w antykwariacie. SensacjĂŞ odkryto, gdy trafiÂł do toruĂąskiego uniwersytetu na konserwacjĂŞ. Po przeÂświetleniu rentgenowskimi promieniami okazaÂło siĂŞ, Âże pod najnowszÂą warstwÂą kryje siĂŞ o wiele starszy tajemniczy obraz.

Pierwsze muzeum w mieÂście powstaÂło w 1931 r. przy ul. WaÂłowej. IstniaÂło do 1945 r. i nazywaÂło siĂŞ Heimat Museum.

Przed wojnÂą mieszkaĂący zgromadzili zbiĂłr przedmiotĂłw zebranych w mieÂście i okolicy. StaÂł siĂŞ on zaczÂątkiem otwartego w 1931 r. Heimat Museum. PomysÂłodawcami jego uruchomienia byli regionaliÂści Max Hilscher i Gustaw Zerndt. Pierwszy byÂł zamiÂłowanym archeologiem, drugi archiwistÂą opisujÂącym dzieje miasta i okolicy. Muzeum funkcjonowaÂło do koĂąca wojny. W 1945 r. placĂłwka zostaÂła zamkniĂŞta, a jej zbiory rozgrabione lub wywiezione.
DziÂś niewiele osĂłb wie, Âże przy ul. WaÂłowej byÂła tego typu placĂłwka. W budynku majÂą teraz siedzibĂŞ firmy handlujÂące materiaÂłami budowlanymi.
Przez 26 lat w mieÂście nie byÂło Âżadnego muzeum. – AÂż do 22 maja 1971 r. – wspomina Adam Gonciarz z muzeum regionalnego. PlacĂłwka od tamtej pory do dziÂś ma siedzibĂŞ w ratuszu. PoczÂątkiem zbiorĂłw byÂły dary mieszkaĂący, ktĂłrzy oddali swoje pamiÂątki. – DziÂś rzadko zdarza siĂŞ, Âże ktoÂś przynosi do nas jakiÂś eksponat. Gromadzenie polega g³ównie na zakupach – dodaje A. Gonciarz.

Wœród licznych przedmiotów gromadzonych przez Muzeum Regionalne w Œwiebodzinie, jest wiele takich, które niemal cudem dotrwa³y do naszych czasów. Jednym z takich przedmiotów jest niewielki o³ówek, który trafi³ do nas w tym roku. Przedmiot tak ma³y i powszechny, ¿e dla wielu ludzi nie ma praktycznie ¿adnej wartoœci. Jednak o³ówek, o którym mowa jest inny.

Ale zacznijmy od pocz¹tku. W drugiej po³owie XIX w. przyby³a do Œwiebodzina, pochodz¹ca z Berlina rodzina Misgajskich. By³a to rodzina katolicka, maj¹ca zapewne polskie korzenie. W roku 1880 powsta³a w Œwiebodzinie firma odzie¿owa Josefa Misgajskiego. Nie znamy jej pocz¹tkowej siedziby. Oko³o roku 1900 na rogu Rynku i ulicy l Maja (wtedy Krzy¿owej), w miejscu dawnego domu podcieniowego, powsta³ nowy, du¿y budynek, którego w³aœcicielem by³ J. Misgajski. Na parterze mieœci³a siê jego firma, powy¿ej zaœ by³o mieszkanie prywatne. W kamienicy znajdowa³y siê tak¿e mieszkania czynszowe. Dom handlowy J. Misgajskiego (póŸniej prowadzony przez jego syna Franza) zajmowa³ siê wyrobem i sprzeda¿¹ odzie¿y mêskiej. W ofercie by³y m.in. garnitury, p³aszcze, kurtki; tak¿e szyte na miarê. Z reklam dowiadujemy siê, ¿e by³ to równie¿ wy³¹czny przedstawiciel firmy odzie¿owej Bleyle'a. Z dostêpnych nam Ÿróde³ fotograficznych wiemy, ¿e firma J. Misgajskiego istnia³a a¿ do 1945 r. Niestety, budynek nie przetrwa³ do dziœ.

No dobrze, ale co to ma wspólnego ze wspomnianym o³ówkiem? Otó¿ jest to p³aski o³ówek z metalowym etui, na którym umieszczono reklamê firmy J. Misgajskiego. Mo¿na go by³o zawiesiÌ na sznurku lub ³aùcuszku, aby by³ zawsze pod rêk¹. Dziœ ju¿ nie da siê ustaliÌ, czy s³u¿y³ do robienia notatek, czy do sporz¹dzania szablonów krawieckich. Faktem jest, ¿e przetrwa³. Dziêki przypadkowi. Zosta³ znaleziony w starym domu w Chociulach na framudze drzwi, gdzie zostawiono go prawdopodobnie w czasie jakichœ prac remontowych. Przele¿a³ tam zapomniany kilkadziesi¹t lat, aby w koùcu trafiÌ do muzeum. Mo¿na go bêdzie tutaj zobaczyÌ jako œwiadectwo historii ludzi i miejsc, których ju¿ nie ma.