Ojciec Pawe³ Sczaniecki (26.05.1917- 27.10.1998)
¦wiebodziñska Gazeta Powiatowa
Wydanie nr 11 [107] listopad 2000
W roku Wielkiego jubileuszu - 27 pa¼dziernika 2000 r. minê³y dwa lata od ¶mierci o. Paw³a Sczanieckiego benedyktyna, wybitnego historyka, liturgisty, cz³owieka chrze¶cijañskiego humanizmu. Wielko¶æ tej postaci zakonnika oddaj± s³owa Jana Paw³a II zawarte w telegramie nades³anym z Watykanu do opata tynieckiego na wie¶æ o ¶mierci o. Paw³a Sczanieckiego.
„Dziêkujemy bogu za ¶wiadectwo wiary, nadziei i mi³o¶ci, jakie o. Pawe³ dawa³ ca³ym swoim ¿yciem jako duchowy syn ¶w. Benedykta oraz jako uczony. Niech dobry Bóg przyjmie go do swej chwa³y".
Ojciec Pawe³ Sczaniecki - cz³owiek modlitwy i pracy
Portret Ojca Paw³a Szczanieckiego
(rys. Andrzej Tatarynowicz ze ¦wiebodzina)
S³owa powy¿sze sk³aniaj± do przybli¿enia sylwetki tego wybitnego kap³ana, prze¶ledzenia Jego drogi kap³añskiej, ¿ycia monastycznego. Tadeusz Sczaniecki (imiê to otrzyma³ na chrzcie) urodzi³ siê 26 maja 1917 roku w Nawrze, wsi po³o¿onej na Ziemi Che³miñskiej. By³ synem Jana Mieczys³awa Sczanieckiego oraz Ireny z domu Cichowska. Pochodzi³ ze znanego rodu Sczanieckich, herbu Osorya (gniazdem rodowym by³a wie¶ Szczaniec pow. ¦wiebodzin), którego przedstawiciele zapisali piêkn± kartê w naszych narodowych dziejach. Matka Irena równie¿ pochodzi³a ze znakomitych rodów (Lubieñskich), wysz³o z niego dwóch prymasów Polski, wielu biskupów i duchownych.
Tadeusz Sczaniecki po zdanej maturze w roku 1935 w Gimnazjum im. A. Mickiewicza w Poznaniu, przez rok by³ w podchor±¿ówce w Grudzi±dzu. W latach 1936-1939 podj±³ studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Poznañskiego. Gdy wybuch³a wojna uczestniczy³ w kampanii wrze¶niowej. Po powrocie do Nawry, zosta³ aresztowany wraz z ojcem i bratem Janem przez w³adze hitlerowskie. Po zwolnieniu z wiêzienia, wyjecha³ w rodzinne strony matki i pracowa³ jako zarz±dca maj±tku w Skórnicach.
W roku 1943 wst±pi³ do klasztoru benedyktynów w Tyñcu, otrzymuj±c imiê zakonne Pawe³. Profesjê monastyczna z³o¿y³ 28 pa¼dziernika 1945 roku. Studia filozoficzno-teologiczne jako kleryk odby³ na Wydziale Teologicznym UJ. ¦wiêcenia kap³añskie otrzyma³ 31 lipca 1949 roku.
W latach 1952-1958 pe³ni³ funkcjê proboszcza parafii tynieckiej. Pos³udze tej po¶wiêci³ siê bez reszty, z prac± duszpastersk± wychodzi³ daleko poza mury tynieckiego klasztoru. Prowadzi³ rekolekcje w ró¿nych parafiach na obszarze niemal ca³ego kraju. Chêtnie przeprowadza³ równie¿ rekolekcje dla kap³anów, alumnów w klasztorach ró¿nych regu³ zakonnych. Umi³owanie obowi±zków duszpasterskich przez o. Paw³a g³êboko by³o zakorzenione w duchowo¶æ ¶w. Benedykta i posiada³o wiele z ¿arliwo¶ci samego Mistrza - za³o¿yciela zakonu.
Obok duszpasterstwa, drugim polem dzia³alno¶ci o. Paw³a, by³a praca naukowa. Z zami³owania do s³u¿by Bogu i ludziom wyp³ywa³o jego szczególne zainteresowanie histori± Mszy ¶w. w Polsce, oddzia³ywaniem jej na duszpasterstwo. Owocem tych zainteresowañ i pracy badawczej by³o obszerne studium pt. „S³u¿ba Bo¿a w dawnej Polsce. Studia o Mszy ¶w." (1962). Zainteresowania nauk±, a szczególnie histori± o. Pawe³ wyniós³ z rodzinnego domu. Nazywa³ go „klasztorem", pielêgnowano w nim pobo¿no¶æ, wiêzi rodzinne, kulturê intelektualn±, gospodarno¶æ z ukierunkowaniem na potrzeby ubogich, dotkniêtych krzywd±. Szczególnie matka Irena s³ynê³a z podejmowanych akcji dobroczynnych i ró¿norodnych dzia³añ w zakresie ¿ycia religijnego i kultury. Irena Sczaniecka w opinii miejscowego spo³eczeñstwa pozosta³a jako ¶wiêta. O. Pawe³ stykaj±c siê ze znanymi uczonymi, którzy odwiedzali niezwykle bogat± bibliotekê domow± w Nawrze, rozbudza³ w sobie zainteresowania badawczo-naukowe. Atmosfera intelektualizmu benedyktyñskiego w Tyñcu sprzyja³a równie¿ doskonale rozwojowi szerokich i ró¿norodnych zainteresowañ naukowych o. Paw³a. Dorobek naukowy sprawi³, ¿e w latach 1964-1967 o. Pawe³ odby³ formalne studia doktoranckie na KUL w Lublinie. Promotorem Jego doktoratu by³ ks. prof. Marian Rechowicz, który z kolei wcze¶niej swoj± dzia³alno¶æ naukow± rozpocz±³ pod opiek± swego mistrza ks. prof. Henryka Cichowskiego - brata matki o. Paw³a. By³ on cenionym profesorem historii teologii wschodniej na KUL. Praca doktorska o. Paw³a nosi³a tytu³: „Sacramentum dedycationis. Obrzêd po¶wiêcenia ko¶cio³a i jego znaczenie w dziedzinie religijnej, obyczajowej i kulturalnej na podstawie ¼róde³ polskich z XII wieku". Praca ta po uzupe³nieniach dokonanych w nastêpnych latach stanowi³a pewne podsumowanie dorobku o. Paw³a na polu dziejów obrzêdowo¶ci religijnej w Polsce.
Tyniec - klasztor benedyktynów, w którym Ojciec Pawe³ Szczaniecki spêdzi³ 55 lat swego zakonnego ¿ycia
Pod koniec lat siedemdziesi±tych o. Pawe³ kieruj±c siê cnot± pokory, rozpocz±³ na zlecenie swego Opata badania dziejów Tyñca benedyktyñskiego. Wieloletnia praca badawcza przynios³a liczne publikacje. Szczególnie „Katalog opatów tynieckich", który jak napisa³ prof. Gerard Labuda „autor opracowa³ z benedyktyñsk± wprost akrybi±...". Podsumowaniem podjêtej przez o. Paw³a tematyki by³a praca pt. „Benedyktyni w Polsce" (1989). Autor podejmowa³ równie¿ tematy zwi±zane z histori± regionaln± wsi i ko¶cio³ów podkarpackich.
Ten niezwyk³y mnich ogromnej pracy i g³êbokiej pobo¿no¶ci, pozostawi³ po sobie jeszcze jedno wielkie dzie³o, z którym bardzo zwi±za³ siê do ostatnich dni swego ¿ycia. Jest to pracownia, ksiêgozbiór, archiwum (mo¿na stosowaæ jeszcze inne nazwy) obejmuj±ce publikacje ¼róde³, opracowania, medale, tzw. krzy¿e ¶w. Benedykta i wiele innych „Benedictinów". Pracownia o. Paw³a Sczanieckiego zawiera bardzo ró¿norodne ¼ród³a i prace np. zbiór „norwidianów". 0. Pawe³ Sczaniecki „benedyktyn na Tyñcu" bardzo lubi³ Norwida, po¶wiêci³ temu poecie kilka cennych studiów.
Przytoczona w niewielkim zakresie spu¶cizna pisarska o. Paw³a, ¶wiadczy o wszechstronno¶ci tego niezwyk³ego mnicha - benedyktyna, chrze¶cijañskiego humanisty. Jego dorobek pisarski sumuje ksi±¿ka pt. „Benedyktyñska praca. Studia historyczne ofiarowane o. Paw³owi Sczanieckiemu w 80 rocznicê urodzin. Tyniec - Kraków 1997.
Jego dzie³o ¿yciowe tak g³êboko wpisane w chrze¶cijañstwo, nasz± narodow± kulturê stanowi dla nas drogowskaz na rozpoczynaj±ce siê nowe stulecie oraz tysi±clecie. 0. Pawe³ Sczaniecki jako syn duchowy ¶w. Benedykta - Patrona Europy pozosta³ wierny przez ca³e swoje ¿ycie zasadzie „módl siê i pracuj". To wezwanie sformu³owane na styku tamtych epok (staro¿ytno¶ci i ¶redniowiecza), w których przysz³o ¿yæ ¶w. Benedyktowi, pozosta³o aktualne do dnia dzisiejszego. Tak¿e dla nas, którzy ¿yjemy na granicy wielkiego prze³omu dziejowego.
Wojciech Pawlik
Od Redakcji ¦wiebodziñskiej Gazety Powiatowej
Autor tego opracowania - mgr Wojciech Pawlik -jest nauczycielem w szczanieckiej szkole. Urodzony w Szczañcu, po studiach historycznych w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, wróci³ do swej rodzinnej wioski, gdzie w szkole uczy historii. W chwili obecnej rozpocz±³ studia doktoranckie, te¿ w KUL.
Jest autorem m.in. „Dni Szczañca" w 1998 r. na których obchody zaprosi³ wielu cz³onków rodziny Sczanieckich - herbu Osorya.
Po wielomiesiêcznej chorobie nogi wróci³ do pracy o wymiarze spo³ecznym i obecnie pe³ni funkcjê przewodnicz±cego Rady Gminy Szczaniec.