W roku Wielkiego jubileuszu - 27 paŸdziernika 2000 r. minê³y dwa lata od œmierci o. Paw³a Sczanieckiego benedyktyna, wybitnego historyka, liturgisty, cz³owieka chrzeœcijaùskiego humanizmu. WielkoœÌ tej postaci zakonnika oddaj¹ s³owa Jana Paw³a II zawarte w telegramie nades³anym z Watykanu do opata tynieckiego na wieœÌ o œmierci o. Paw³a Sczanieckiego.

„DziĂŞkujemy bogu za Âświadectwo wiary, nadziei i miÂłoÂści, jakie o. PaweÂł dawaÂł caÂłym swoim Âżyciem jako duchowy syn Âśw. Benedykta oraz jako uczony. Niech dobry BĂłg przyjmie go do swej chwaÂły".

Ojciec PaweÂł Sczaniecki - czÂłowiek modlitwy i pracy

Portret Ojca PawÂła Szczanieckiego
(rys. Andrzej Tatarynowicz ze ÂŚwiebodzina)

SÂłowa powyÂższe skÂłaniajÂą do przybliÂżenia sylwetki tego wybitnego kapÂłana, przeÂśledzenia Jego drogi kapÂłaĂąskiej, Âżycia monastycznego. Tadeusz Sczaniecki (imiĂŞ to otrzymaÂł na chrzcie) urodziÂł siĂŞ 26 maja 1917 roku w Nawrze, wsi poÂłoÂżonej na Ziemi CheÂłmiĂąskiej. ByÂł synem Jana MieczysÂława Sczanieckiego oraz Ireny z domu Cichowska. PochodziÂł ze znanego rodu Sczanieckich, herbu Osorya (gniazdem rodowym byÂła wieÂś Szczaniec pow. ÂŚwiebodzin), ktĂłrego przedstawiciele zapisali piĂŞknÂą kartĂŞ w naszych narodowych dziejach. Matka Irena rĂłwnieÂż pochodziÂła ze znakomitych rodĂłw (LubieĂąskich), wyszÂło z niego dwĂłch prymasĂłw Polski, wielu biskupĂłw i duchownych.

Tadeusz Sczaniecki po zdanej maturze w roku 1935 w Gimnazjum im. A. Mickiewicza w Poznaniu, przez rok by³ w podchor¹¿ówce w Grudzi¹dzu. W latach 1936-1939 podj¹³ studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Poznaùskiego. Gdy wybuch³a wojna uczestniczy³ w kampanii wrzeœniowej. Po powrocie do Nawry, zosta³ aresztowany wraz z ojcem i bratem Janem przez w³adze hitlerowskie. Po zwolnieniu z wiêzienia, wyjecha³ w rodzinne strony matki i pracowa³ jako zarz¹dca maj¹tku w Skórnicach.

W roku 1943 wstÂąpiÂł do klasztoru benedyktynĂłw w TyĂącu, otrzymujÂąc imiĂŞ zakonne PaweÂł. ProfesjĂŞ monastyczna zÂłoÂżyÂł 28 paÂździernika 1945 roku. Studia filozoficzno-teologiczne jako kleryk odbyÂł na Wydziale Teologicznym UJ. ÂŚwiĂŞcenia kapÂłaĂąskie otrzymaÂł 31 lipca 1949 roku.

W latach 1952-1958 pe³ni³ funkcjê proboszcza parafii tynieckiej. Pos³udze tej poœwiêci³ siê bez reszty, z prac¹ duszpastersk¹ wychodzi³ daleko poza mury tynieckiego klasztoru. Prowadzi³ rekolekcje w ró¿nych parafiach na obszarze niemal ca³ego kraju. Chêtnie przeprowadza³ równie¿ rekolekcje dla kap³anów, alumnów w klasztorach ró¿nych regu³ zakonnych. Umi³owanie obowi¹zków duszpasterskich przez o. Paw³a g³êboko by³o zakorzenione w duchowoœÌ œw. Benedykta i posiada³o wiele z ¿arliwoœci samego Mistrza - za³o¿yciela zakonu.

Obok duszpasterstwa, drugim polem dziaÂłalnoÂści o. PawÂła, byÂła praca naukowa. Z zamiÂłowania do sÂłuÂżby Bogu i ludziom wypÂływaÂło jego szczegĂłlne zainteresowanie historiÂą Mszy Âśw. w Polsce, oddziaÂływaniem jej na duszpasterstwo. Owocem tych zainteresowaĂą i pracy badawczej byÂło obszerne studium pt. „SÂłuÂżba BoÂża w dawnej Polsce. Studia o Mszy Âśw." (1962). Zainteresowania naukÂą, a szczegĂłlnie historiÂą o. PaweÂł wyniĂłsÂł z rodzinnego domu. NazywaÂł go „klasztorem", pielĂŞgnowano w nim poboÂżnoœÌ, wiĂŞzi rodzinne, kulturĂŞ intelektualnÂą, gospodarnoœÌ z ukierunkowaniem na potrzeby ubogich, dotkniĂŞtych krzywdÂą. SzczegĂłlnie matka Irena sÂłynĂŞÂła z podejmowanych akcji dobroczynnych i ró¿norodnych dziaÂłaĂą w zakresie Âżycia religijnego i kultury. Irena Sczaniecka w opinii miejscowego spoÂłeczeĂąstwa pozostaÂła jako ÂświĂŞta. O. PaweÂł stykajÂąc siĂŞ ze znanymi uczonymi, ktĂłrzy odwiedzali niezwykle bogatÂą bibliotekĂŞ domowÂą w Nawrze, rozbudzaÂł w sobie zainteresowania badawczo-naukowe. Atmosfera intelektualizmu benedyktyĂąskiego w TyĂącu sprzyjaÂła rĂłwnieÂż doskonale rozwojowi szerokich i ró¿norodnych zainteresowaĂą naukowych o. PawÂła. Dorobek naukowy sprawiÂł, Âże w latach 1964-1967 o. PaweÂł odbyÂł formalne studia doktoranckie na KUL w Lublinie. Promotorem Jego doktoratu byÂł ks. prof. Marian Rechowicz, ktĂłry z kolei wczeÂśniej swojÂą dziaÂłalnoœÌ naukowÂą rozpocz¹³ pod opiekÂą swego mistrza ks. prof. Henryka Cichowskiego - brata matki o. PawÂła. ByÂł on cenionym profesorem historii teologii wschodniej na KUL. Praca doktorska o. PawÂła nosiÂła tytuÂł: „Sacramentum dedycationis. ObrzĂŞd poÂświĂŞcenia koÂścioÂła i jego znaczenie w dziedzinie religijnej, obyczajowej i kulturalnej na podstawie ÂźrĂłdeÂł polskich z XII wieku". Praca ta po uzupeÂłnieniach dokonanych w nastĂŞpnych latach stanowiÂła pewne podsumowanie dorobku o. PawÂła na polu dziejĂłw obrzĂŞdowoÂści religijnej w Polsce.

Tyniec - klasztor benedyktynĂłw, w ktĂłrym Ojciec PaweÂł Szczaniecki spĂŞdziÂł 55 lat swego zakonnego Âżycia

Pod koniec lat siedemdziesiÂątych o. PaweÂł kierujÂąc siĂŞ cnotÂą pokory, rozpocz¹³ na zlecenie swego Opata badania dziejĂłw TyĂąca benedyktyĂąskiego. Wieloletnia praca badawcza przyniosÂła liczne publikacje. SzczegĂłlnie „Katalog opatĂłw tynieckich", ktĂłry jak napisaÂł prof. Gerard Labuda „autor opracowaÂł z benedyktyĂąskÂą wprost akrybiÂą...". Podsumowaniem podjĂŞtej przez o. PawÂła tematyki byÂła praca pt. „Benedyktyni w Polsce" (1989). Autor podejmowaÂł rĂłwnieÂż tematy zwiÂązane z historiÂą regionalnÂą wsi i koÂścio³ów podkarpackich.

Ten niezwykÂły mnich ogromnej pracy i g³êbokiej poboÂżnoÂści, pozostawiÂł po sobie jeszcze jedno wielkie dzieÂło, z ktĂłrym bardzo zwiÂązaÂł siĂŞ do ostatnich dni swego Âżycia. Jest to pracownia, ksiĂŞgozbiĂłr, archiwum (moÂżna stosowaĂŚ jeszcze inne nazwy) obejmujÂące publikacje ÂźrĂłdeÂł, opracowania, medale, tzw. krzyÂże Âśw. Benedykta i wiele innych „BenedictinĂłw". Pracownia o. PawÂła Sczanieckiego zawiera bardzo ró¿norodne ÂźrĂłdÂła i prace np. zbiĂłr „norwidianĂłw". 0. PaweÂł Sczaniecki „benedyktyn na TyĂącu" bardzo lubiÂł Norwida, poÂświĂŞciÂł temu poecie kilka cennych studiĂłw.

Przytoczona w niewielkim zakresie spuÂścizna pisarska o. PawÂła, Âświadczy o wszechstronnoÂści tego niezwykÂłego mnicha - benedyktyna, chrzeÂścijaĂąskiego humanisty. Jego dorobek pisarski sumuje ksi¹¿ka pt. „BenedyktyĂąska praca. Studia historyczne ofiarowane o. PawÂłowi Sczanieckiemu w 80 rocznicĂŞ urodzin. Tyniec - KrakĂłw 1997.

Jego dzieÂło Âżyciowe tak g³êboko wpisane w chrzeÂścijaĂąstwo, naszÂą narodowÂą kulturĂŞ stanowi dla nas drogowskaz na rozpoczynajÂące siĂŞ nowe stulecie oraz tysiÂąclecie. 0. PaweÂł Sczaniecki jako syn duchowy Âśw. Benedykta - Patrona Europy pozostaÂł wierny przez caÂłe swoje Âżycie zasadzie „mĂłdl siĂŞ i pracuj". To wezwanie sformuÂłowane na styku tamtych epok (staroÂżytnoÂści i Âśredniowiecza), w ktĂłrych przyszÂło ÂżyĂŚ Âśw. Benedyktowi, pozostaÂło aktualne do dnia dzisiejszego. TakÂże dla nas, ktĂłrzy Âżyjemy na granicy wielkiego przeÂłomu dziejowego.

Od Redakcji ÂŚwiebodziĂąskiej Gazety Powiatowej
Autor tego opracowania - mgr Wojciech Pawlik -jest nauczycielem w szczanieckiej szkole. Urodzony w SzczaĂącu, po studiach historycznych w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, wrĂłciÂł do swej rodzinnej wioski, gdzie w szkole uczy historii. W chwili obecnej rozpocz¹³ studia doktoranckie, teÂż w KUL. Jest autorem m.in. „Dni SzczaĂąca" w 1998 r. na ktĂłrych obchody zaprosiÂł wielu czÂłonkĂłw rodziny Sczanieckich - herbu Osorya. Po wielomiesiĂŞcznej chorobie nogi wrĂłciÂł do pracy o wymiarze spoÂłecznym i obecnie peÂłni funkcjĂŞ przewodniczÂącego Rady Gminy Szczaniec.