Symbol dla potomnych

W poniedziaÂłek 1 listopada na prowizorycznym jeszcze oÂłtarzu Pomnika Nekropolii Kresowych odprawiona zostanie tradycyjna msza Âśw. za zmarÂłych i wmurowany bĂŞdzie akt erekcyjny. Po trudnym, a czĂŞsto burzliwym okresie projektowania, pomiarĂłw i negocjacji, zaczyna wyrastaĂŚ konstrukcja pomnika.

- Zamiary zamieniajÂą siĂŞ w czyny, obelisk staje siĂŞ faktem - mĂłwi prezes ÂŚwiebodziĂąskiego ZwiÂązku Kresowian - Ludwik Zalewski. Powstaje pomnik symbolizujÂący ponadczasowy znak trwania i szacunku dzisiejszych pokoleĂą dla tych, ktĂłrzy chronili wiarĂŞ, polskÂą mowĂŞ, kulturĂŞ i wartoÂści obywatelskie. Pomnik bĂŞdzie miejscem wspĂłlnej pamiĂŞci o zmarÂłych, polegÂłych i zamordowanych. Tutaj ich potomkowie bĂŞdÂą mogli pochyliĂŚ siĂŞ w zadumie, zapaliĂŚ znicz i zÂłoÂżyĂŚ do urn ziemiĂŞ. - DziĂŞki pamiĂŞci poszczegĂłlnych ludzi powstaje szczegĂłlna mapa historyczna miejsc mocno zakorzenionych w naszej pamiĂŞci, ÂświadomoÂści i sercach - stwierdza L. Zalewski.

Sprawny przebieg formalnych prac zwiÂązanych z budowÂą zawdziĂŞczaĂŚ naleÂży burmistrzowi Dariuszowi Bekiszowi, Romanowi Pacukowi i staroÂście Ryszardowi SzafiĂąskiemu. Wiele osĂłb wspierajÂących inicjatywĂŞ potraktowaÂło pomoc honorowo. - Nie w czynie spoÂłecznym, bezpÂłatnie, lecz honorowo, sÂłowa te przynoszÂą zaszczyt wypowiadajÂącym je osobom - podkreÂśla prezes. PeÂłna lista sponsorĂłw zostanie podana do publicznej wiadomoÂści po zakoĂączeniu budowy. OtwierajÂą jÂą: autor projektu architektonicznego Robert Jurga, autorzy projektu budowlanego prof. Andrzej Chrzanowski i dr Gerard BryÂś, wykonawca kosztorysu Marian Wybraniec oraz geodeci Edward KyĂŚ i Piotr Lipiak.

- Udzielana pomoc mia³a ró¿ne formy, lecz zawsze pojawia³a siê w trudnych momentach - przyznaje prezes. - Doœwiadczyliœmy jej ze strony prezesa firmy "Seco/Warwick" Andrzeja Zawistowskiego, prezesa "Eltermy" Janusza Gudaczewskiego, wykonawcy krzy¿y Zbigniewa £oziùskiego z Miêdzyrzecza oraz firmy "Armil" kierowanej przez Danutê Janowicz i Augustyna Filipczaka.

Zagl¹daj¹ce na teren budowy osoby przesta³y w¹tpiÌ w realnoœÌ tego œmia³ego przedsiêwziêcia. Niedowierzanie zast¹pi³o zdumienie. W obszernym wykopie pojawi³a siê p³yta fundamentowa, potem zbrojenie stalowe konstrukcji, szalunki i bry³a betonowa. Ziemia wybrana spod pomnika wywieziona zosta³a na drogê, przed³u¿enie ulicy Strzeleckiej. Po utwardzeniu zmotoryzowani odwiedzaj¹cy cmentarz zyskaj¹ nowe miejsca do parkowania.

Brakuje tylko krzy¿y. - S¹ ju¿ gotowe, czekaj¹ jedynie na utwardzenie siê fundamentów - zapewnia L. Zalewski. - Ob³o¿enie betonowej rotundy pomnika granitowymi p³ytami z inskrypcj¹ i nazwami cmentarzy, wykonanie o³tarza i podestu wokó³ pomnika, nisz na urny z ziemi¹ z kresowych cmentarzy, przewidujemy na przysz³y rok.

Przebieg dalszych prac zaleÂżeĂŚ bĂŞdzie od hojnoÂści twĂłrcĂłw pomnika, a wiĂŞc osĂłb zgÂłaszajÂących nazwy miejsc pochĂłwku bliskich poza granicami Polski. - WiedzieĂŚ naleÂży, Âże wykucie w pÂłycie granitowej jednej nazwy, a zgÂłoszono juÂż ponad 200, bĂŞdzie kosztowaÂło Âśrednio ponad 100 zÂł - wyjaÂśnia prezes KresowiakĂłw.

Przypomnijmy, Âże ubiegÂłoroczna kwesta na cmentarzu w ÂŚwiĂŞto ZmarÂłych i Zaduszki przebiegÂła nader pomyÂślnie, dajÂąc budowniczym pomnika kwotĂŞ 6.500 zÂł. - Komitet budowy pomnika liczy, Âże dotychczasowe zaawansowanie prac przekona wÂątpiÂących i zachĂŞci do wiĂŞkszej hojnoÂści - mĂłwi Ludwik Zalewski.

Z inicjatywy Œwiebodziùskiego Zwi¹zku Kresowian, na wieczn¹ rzeczy pami¹tkê postanowiono wspólnym wysi³kiem wznieœÌ ten pomnik jako symbol pozostawionych na Kresach Wschodnich - dawnych historycznych Ziemiach II Rzeczpospolitej Polskiej - WileùszczyŸnie, Podolu, Wo³yniu, obecnej Ukrainie, Bia³orusi i Litwie - wszystkich cmentarzy, pobojowisk, jawnych i ukrytych miejsc straceù oraz bezimiennych grobów znajduj¹cych siê poza obecnymi granicami Polski. Jest on równie¿ symbolem wszystkich rozsianych na stepach Kazachstanu, Syberii oraz innych krajów ca³ego œwiata bezimiennych lub niedostêpnych dla nas cmentarzy i grobów kryj¹cych prochy za³o¿ycieli naszych rodów, przyjació³ i ¿o³nierzy, którzy pracowali, walczyli i oddali swoje ¿ycie za to, ¿eby nasze dzieci mówi³y po polsku, ¿y³y w wolnym kraju i mia³y miejsce do okazywania czci swoim przodkom.

PamiêÌ o nich niech bêdzie dla potomnych wieczystym wskazaniem, ¿e nigdy Polacy, chocia¿ roz³¹czeni, nie zapomnieli o swojej OjcowiŸnie. Historia by³a dla wielu z nich okrutna, ich koœci rozrzucono, groby podeptano - ale gdybyœmy o Nich zapomnieÌ mieli, Ty Bo¿e zapomnij o nas.

W poniedzia³ek 1 listopada, w Dzieù Wszystkich Œwiêtych, o godz. 14.00 na miejscowym cmentarzu ks. kanonik Benedykt Pacyga rozpocz¹³ mszê œw. od przypomnienia kresowych korzeni wiêkszoœci œwiebodzinian. Nabo¿eùstwo odprawiono po raz pierwszy na o³tarzu nowo wzniesionego Pomnika Nekropolii Kresowych. Wmurowania aktu erekcyjnego, którego fragment treœci przytaczamy powy¿ej, dokonali: ks. B. Pacyga, prezes ŒZK Ludwik Zalewski, burmistrz Dariusz Bekisz i starosta Ryszard Szafiùski.

Pomnik Nekropolii Kresowych juÂż stoi. Trwa zbiĂłrka na granit, na ktĂłrym bĂŞdÂą wyryte nazwy miejsc pochĂłwkĂłw i kaÂźni.

JadÂąc obwodnicÂą miasta na cmentarz przy ul. ÂŁĂŞgowskiej zobaczymy trzy biaÂłe krzyÂże. GĂłrujÂą nad okolicÂą, sÂą bardzo dobrze widoczne z trasy. ZostaÂły ustawione 1 listopada z inicjatywy ÂŚwiebodziĂąskiego ZwiÂązku Kresowian.

Czeka na granit

Wokó³ pomnika na razie jest piach, obelisk jest jeszcze goÂły, betonowe Âściany czekajÂą na granit, ktĂłrym zostanÂą wyÂłoÂżone. – Na granitowych pÂłytach bĂŞdÂą miejsca na nazwy zagranicznych cmentarzy oraz miejsc kaÂźni na kresach – tÂłumaczy prezes ÂŚwiebodziĂąskiego ZwiÂązku Kresowian Ludwik Zalewski. Na granicie znajdzie siĂŞ miejsce nie tylko dla nazw mogiÂł ze wschodu, pojawiÂą siĂŞ tam rĂłwnieÂż miejsca pochĂłwkĂłw z innych stron Âświata. DookoÂła pomnika bĂŞdÂą przygotowane miejsca na urny z ziemiÂą z wypisanych na kamieniu cmentarzy. ÂŚwiebodziĂąski ZwiÂązek Kresowian istnieje od trzech lat. W jego szeregach jest dziÂś niemal 200 osĂłb. – Od poczÂątku staramy siĂŞ o budowĂŞ obelisku – tÂłumaczy prezes Zalewski. Aby marzenia staÂły siĂŞ rzeczywistoÂściÂą, przed rokiem czÂłonkowie zwiÂązku oraz osoby z nim zaprzyjaÂźnione kwestowaÂły na cmentarzu. Za uzbierane w kweÂście pieniÂądze i dziĂŞki pomocy sponsorĂłw ustawili widocznÂą dziÂś czêœÌ pomnika.

Morze potrzeb

W tym roku we Wszystkich ÂŚwiĂŞtych wmurowano na cmentarzu akt erekcyjny pod budowĂŞ obelisku. Na betonowym cokole stanĂŞÂły trzy biaÂłe krzyÂże. Teraz zwiÂązek zbiera pieniÂądze na wykoĂączenie pomnika. – Ostatnia kwesta przyniosÂła nam 3.069 zÂł – informuje prezes Zalewski. Na wykoĂączenie pomnika potrzeba jeszcze ok. 150 tys. zÂł. PomĂłc zwiÂązkowi obiecuje burmistrz Dariusz Bekisz. – ZwrĂłcĂŞ siĂŞ do radnych z propozycjÂą wsparcia budowy pomnika i myÂślĂŞ, Âże problemĂłw z przekazaniem jakiejÂś sumy nie bĂŞdzie – zapowiada. Burmistrz chwali sam pomysÂł budowy obelisku i formĂŞ rozpoczĂŞcia staraĂą o pieniÂądze na dokoĂączenie budowy. – ZwiÂązek postawiÂł krzyÂże, pokazaÂł wszystkim, co zrobiÂł i teraz prosi o wsparcie na wykoĂączenie pomnika, to bardzo dobre rozwiÂązanie – ocenia D. Bekisz.